Czym są izotopy?
Izotopy to atomy tego samego pierwiastka, które mają taką samą liczbę protonów, ale różną liczbę neutronów. To sprawia, że mają one różne liczby masowe, mimo że należą do tego samego pierwiastka chemicznego. Dzielimy je na naturalne (stworzone przez naturę) oraz sztuczne (wytworzone przez człowieka).
Ciekawostka: w układzie okresowym tylko 16 pierwiastków nie ma izotopów! Izotopy zachowują identyczne właściwości chemiczne jak ich "rodzice", ale różnią się masą, temperaturą wrzenia i topnienia.
Czy wiesz? Izotopy mają takie same właściwości chemiczne jak pierwiastek, z którego pochodzą, ponieważ to liczba protonów (a nie neutronów) decyduje o ich zachowaniu chemicznym!
Wodór jest świetnym przykładem pierwiastka z izotopami. Ma aż trzy różne formy: prot (1 proton, 0 neutronów), deuter (1 proton, 1 neutron) i tryt (1 proton, 2 neutrony). Każdy z nich ma tę samą liczbę elektronów (1), ale różną liczbę neutronów.
Praktyczne zastosowania izotopów
Izotopy nie są tylko ciekawostką naukową - mają mnóstwo praktycznych zastosowań! Izotop uranu służy jako źródło energii w elektrowniach jądrowych i jako paliwo w lodołamaczach. Z kolei izotopy ameryku i plutonu ratują życie w czujnikach dymu.
Izotopy pomagają nam również odkrywać tajemnice przeszłości. Izotop węgla pozwala określić wiek kości, a izotop potasu wykorzystuje się do badania wieku skał. W medycynie izotopy są niezastąpione - pomagają badać ukrwienie mięśnia sercowego oraz są wykorzystywane przy prześwietleniach kości.
Izotopy wapnia są szczególnie przydatne w medycynie, gdzie służą do badania kości przy pomocy rentgena i innych technik obrazowania. Dzięki nim lekarze mogą wcześnie wykryć problemy z kośćmi i skutecznie je leczyć.