Ketony - nazewnictwo i właściwości
Ketony to związki zawierające grupę karbonylową C=O, która jest połączona z dwoma grupami węglowodorowymi. Nazwy ketonów tworzymy, dodając końcówkę "-on" do nazwy węglowodoru, np. propanon (aceton), butanon.
W przypadku dłuższych łańcuchów, numerujemy atomy węgla i wskazujemy pozycję grupy karbonylowej, np. pentan-2-on, pentan-3-on. Dla bardziej złożonych związków, jak pent-3-en-2-on, numeracja wskazuje zarówno położenie wiązania podwójnego (3), jak i grupy ketonowej (2).
Ketony wykazują izomerię podstawnikową - ta sama grupa funkcyjna może znajdować się w różnych miejscach łańcucha węglowego. Występuje też izomeria funkcyjna - związki o tym samym wzorze sumarycznym (np. C₃H₆O) mogą być ketonem lub aldehydem.
💡 Zapamiętaj: Ketony różnią się od aldehydów tym, że grupa karbonylowa w ketonach znajduje się wewnątrz łańcucha, a w aldehydach na jego końcu!
Ketony otrzymujemy poprzez utlenianie alkoholi drugorzędowych. W wyniku tej reakcji, np. propan-2-ol utlenia się do propanonu (acetonu). Reakcja ta jest powszechnie stosowana w przemyśle chemicznym do produkcji różnych ketonów.