Reakcje strąceniowe - podstawy
Wyobraź sobie, że mieszasz dwa przezroczyste roztwory i nagle pojawia się biały osad - to właśnie reakcja strąceniowa! To typ reakcji chemicznych, w których produkty są średnio lub trudno rozpuszczalne w wodzie.
Substancje trudno rozpuszczalne, jak AgCl (chlorek srebra), zapisujemy w wzorach cząsteczkowych. Dlaczego? Bo przyjmujemy, że te związki nie rozpadają się na jony w wodzie - po prostu nie lubią się w niej rozpuszczać.
W reakcjach strąceniowych najważniejsze jest to, że niektóre jony "znajdują się" i tworzą osad, podczas gdy pozostałe jony spokojnie zostają w roztworze.
💡 Zapamiętaj: Reakcje strąceniowe to świetny sposób na otrzymywanie trudno rozpuszczalnych związków w laboratorium!
Typy reakcji strąceniowych
Istnieją trzy główne typy reakcji strąceniowych, które musisz znać. Sól z kwasem: Sól₁ + kwas₁ → sól₂ + kwas₂. Na przykład: AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃.
Sól z zasadą: Sól₁ + zasada → sól₂ + wodorotlenek. Przykład: FeCl₃ + NaOH → Fe(OH)₃ + 3NaCl. Sól z solą: Sól₁ + sól₂ → sól₃ + sól₄, jak AgNO₃ + NaCl → AgCl + NaNO₃.
Każda z tych reakcji przebiega według tego samego mechanizmu - jony łączą się i tworzą osad, który możesz zobaczyć gołym okiem.
Zapisy reakcji - od pełnego do uproszczonego
Reakcje strąceniowe można zapisywać na trzy sposoby, każdy pokazuje coś innego. Zapis cząsteczkowy to najbardziej znany sposób: AgNO₃ + HCl → AgCl + HNO₃.
Zapis jonowy pełny pokazuje wszystkie jony: Ag⁺ + NO₃⁻ + H⁺ + Cl⁻ → AgCl + H⁺ + NO₃⁻. Zapis jonowy skrócony to kwintesencja reakcji: Ag⁺ + Cl⁻ → AgCl.
Zapis skrócony jest najważniejszy, bo pokazuje tylko te jony, które rzeczywiście biorą udział w reakcji. Reszta to "jony obserwujące" - są obecne, ale nic nie robią!