Reguła przekory Le Chateliera-Brauna
Gdy układ w stanie równowagi zostanie zaburzony przez czynnik zewnętrzny, układ będzie dążył do zminimalizowania tego zaburzenia. Mówiąc prościej - układ będzie się "sprzeciwiał" zmianom, które na niego nałożymy.
Dodanie substratów lub usunięcie produktów przesuwa równowagę w prawo, co zwiększa wydajność reakcji i prowadzi do wzrostu ilości produktów. Dla reakcji X+Y → Z+W oznacza to, że więcej X i Y przekształci się w Z i W.
Z kolei usunięcie substratów lub dodanie produktów przesuwa równowagę w lewo, zmniejszając wydajność i zwiększając ilość substratów. W praktyce oznacza to, że część produktów przekształci się z powrotem w substraty.
💡 Wskazówka: Zapamiętaj prosty sposób: dodanie czegoś powoduje, że układ będzie dążył do jego zużycia, a usunięcie czegoś spowoduje, że układ będzie dążył do jego wytworzenia!
Zobaczmy to na przykładach:
- Dla reakcji 4HCl + O₂ ↔ 2H₂O + 2Cl₂: dodanie tlenu przesunie równowagę w prawo
- Dla reakcji N₂ + 3H₂ ↔ 2NH₃: dodanie N₂ zwiększy wydajność, a usunięcie H₂ ją zmniejszy
- Dla reakcji 2NO + O₂ ↔ 2NO₂: usunięcie O₂ przesunie równowagę w lewo, a dodanie NO w prawo