Określanie stopni utlenienia
Stopień utlenienia to umowna wartość, która pokazuje hipotetyczny ładunek pierwiastka w związku chemicznym. Łatwo je określić, znając kilka podstawowych zasad.
Pierwiastki w stanie wolnym np. $N_2$, $O_2$, $H_2$, $C$ mają zawsze stopień utlenienia równy zero. Metale alkaliczne (litowce) przyjmują w związkach stopień utlenienia +I, a berylowce +II - na przykład w związkach NaCl, KBr, MgS czy CaO.
Niektóre pierwiastki mają stałe stopnie utlenienia: fluor zawsze ma -I np. $HF$, $CF_4$, $OF_2$, a wodór zazwyczaj +I w związkach z niemetalami $H_2O$, $CH_4$, $NH_3$ lub -I w wodorkach metali ($NaH$, $CaH$). Tlen najczęściej przyjmuje -II jak w $H_2O$, $CaO$, $H_2SO_4$.
💡 Warto zapamiętać wyjątki! Tlen nie zawsze ma stopień utlenienia -II. W nadtlenkach np. $H_2O_2$ ma -I, w helenku fluoru $OF_2$ ma +II, a w ponadtlenkach np. $KO_2$ ma -1/2.
W jonach prostych stopień utlenienia pierwiastka jest równy ładunkowi tego jonu - na przykład Ca2+ ma stopień utlenienia +II, a S2− ma -II.