Rodzaje tlenków i ich właściwości
Tlenki obojętne to najprostsze do zapamiętania - po prostu nie reagują z niczym! Do tej grupy należą NO, CO, SiO₂, N₂O. Możesz je spokojnie zignorować w większości reakcji chemicznych.
Tlenki kwasowe lubią tworzyć kwasy z wodą i sole z zasadami. Najważniejsze to SO₃, SO₂, CO₂ i tlenki chloru. Przykład: SO₃ + H₂O → H₂SO₄ (kwas siarkowy). To bardzo przydatne w zadaniach!
Tlenki zasadowe powstają z metali I i II grupy głównej (Na₂O, CaO, K₂O). Z wodą tworzą mocne wodorotlenki: K₂O + H₂O → 2KOH. Pamiętaj - zawsze sprawdzaj bilansowanie równań!
Wskazówka: Tlenki amfoteryczne (jak Al₂O₃) to prawdziwe "chameleony" - nie reagują z wodą, ale potrafią reagować zarówno z kwasami, jak i zasadami.
Sposoby otrzymywania wodorotlenków
Masz cztery główne metody otrzymywania wodorotlenków, które musisz opanować na testy. Metal + woda daje wodorotlenek + wodór np.Ca+H2O→Ca(OH)2+H2.
Tlenek metalu + woda to najprostrza reakcja: CaO + H₂O → Ca(OH)₂. Trzeci sposób to reakcja wymiany: sól + wodorotlenek dają nową sól + nowy wodorotlenek.
Wodorotlenki amfoteryczne (Al(OH)₃, Zn(OH)₂) zachowują się jak tlenki amfoteryczne - reagują z kwasami tworząc sole i z zasadami tworząc związki kompleksowe.
Ważne: W nazwach związków kompleksowych używaj prawidłowej nomenklatury - NaAl(OH)4 to tetrahydroksyglinian sodu.
Otrzymywanie i nazewnictwo kwasów
Kwasy tlenowe powstają z tlenku kwasowego + woda. Zapamiętaj wzorce: SO₃ + H₂O → H₂SO₄ (kwas siarkowy VI) czy CO₂ + H₂O → H₂CO₃ (kwas węglowy IV).
Kwasy beztlenowe to połączenia niemetalu z wodorem: H₂ + Cl₂ → 2HCl (kwas chlorowodorowy). Są prostsze w nazwach - nie mają liczb stopni utlenienia.
W nazewnictwie kwasów tlenowych cyfra rzymska oznacza stopień utlenienia pierwiastka kwasowego. HNO₃ to kwas azotowy (V), bo azot ma tutaj stopień utlenienia +5.
Na egzamin: Naucz się na pamięć wzorów najważniejszych kwasów: H₂SO₄, HNO₃, H₃PO₄, HCl - to podstawa każdego testu z chemii nieorganicznej!