Tlenki i ich wzory chemiczne
Tlenki to związki tlenu z innym pierwiastkiem. Tworzenie wzorów tlenków opiera się na znajomości wartościowości tlenu, która wynosi II. Aby zapisać wzór tlenku, musisz znać także wartościowość drugiego pierwiastka.
Wzór ogólny tlenku to E₂On, gdzie E to symbol pierwiastka, a n to jego wartościowość. Przykładowo SO₃ to tlenek siarki (VI), Na₂O to tlenek sodu, a MgO to tlenek magnezu. Zauważ, że wartościowość tlenu decyduje o liczbie atomów w cząsteczce.
Nazwy tlenków tworzy się podając słowo "tlenek", nazwę pierwiastka w dopełniaczu oraz jego wartościowość w nawiasie jesˊlipierwiastekwykazujezmiennąwartosˊciowosˊcˊ. Na przykład: Fe₂O₃ - tlenek żelazaIII, CO₂ - tlenek węglaIV, P₂O₅ - tlenek fosforu(V).
💡 Wskazówka: Aby łatwo obliczyć wartościowość tlenków, pamiętaj, że iloczyn wartościowości i liczby atomów musi być taki sam dla każdego pierwiastka w związku. Np. w Al₂O₃: 2 × III wartosˊciowosˊcˊAl = 3 × II (wartościowość O).
Wiele pierwiastków tworzy tlenki o różnych wartościowościach. Na przykład siarka może tworzyć SO₂ (wartościowość IV) i SO₃ (wartościowość VI), a azot tworzy szereg tlenków od N₂O wartosˊciowosˊcˊI aż do N₂O₅ wartosˊciowosˊcˊV. Fluor ma stałą wartościowość I i tworzy tylko jeden tlenek - F₂O.
Popularne tlenki, które warto zapamiętać, to: H₂O (tlenek wodoru, czyli woda), CO₂ (tlenek węgla(IV), czyli dwutlenek węgla), SiO₂ (tlenek krzemu(IV), czyli krzemionka), CaO (tlenek wapnia) oraz ZnO (tlenek cynku).