Wodorotlenki - charakterystyka i otrzymywanie
Wodorotlenki dzielimy na trzy główne grupy ze względu na ich właściwości. Zasadowe to wodorotlenki metali 1. i 2. grupy układu okresowego (z wyjątkiem berylu i magnezu). O charakterze zasadowym są wodorotlenki berylu, magnezu oraz niektórych pierwiastków bloku p, jak In(OH)3 czy Ga(OH)3. Amfoteryczne reagują zarówno z kwasami jak i z zasadami - przykładami są Al(OH)3, Zn(OH)2 czy Fe(OH)3.
Istnieją trzy główne sposoby otrzymywania wodorotlenków. Pierwszy to reakcja aktywnego metalu z wodą (działa tylko dla metali 1. i 2. grupy), np. 2K + 2H₂O → 2KOH + H₂↑. Drugi sposób to reakcja tlenków metali aktywnych z wodą, np. CaO + H₂O → Ca(OH)₂. Trzeci sposób to reakcja mocnej zasady z solą odpowiedniego metalu, gdy powstający wodorotlenek jest słabo rozpuszczalny, np. CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + Na₂SO₄.
W laboratorium możemy otrzymać wodorotlenek żelaza(III) poprzez reakcję strącania. Gdy do roztworu FeCl₃ dodamy NaOH, obserwujemy powstawanie rdzawobrązowego osadu według równania: FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃ + 3NaCl.
💡 Ciekawostka: Moc zasad litowców i berylowców zwiększa się wraz z numerem okresu, a zmniejsza się wraz z numerem grupy układu okresowego - to ważna wskazówka przy przewidywaniu reaktywności!
Wodorotlenki o charakterze zasadowym wchodzą w reakcje z kwasami i tlenkami kwasowymi, tworząc sole, np. Al(OH)₃ + 3HCl → AlCl₃ + 3H₂O. Natomiast wodorotlenki amfoteryczne wykazują bardziej złożone reakcje.