Od średniowiecza do renesansu - kluczowe pojęcia i idee
Epoka średniowiecza przyniosła nowe spojrzenie na świat, zdominowane przez chrześcijaństwo. Pojęcia na maturę rozszerzoną z polskiego z tego okresu obejmują:
- Teocentryzm - podporządkowanie wszystkich aspektów życia Bogu
- Uniwersalizm - jednolitość kultury opartej na łacinie i symbolizmie chrześcijańskim
- Hierarchiczność - ścisły porządek społeczny i duchowy
Vocabulary: Danse macabre (taniec śmierci) to popularny w średniowieczu motyw artystyczny, przypominający o nieuchronności śmierci.
Inne ważne pojęcia literackie z tego okresu to:
- Memento mori - motyw przypominający o śmiertelności
- Ars moriendi - sztuka dobrego umierania
Renesans przyniósł radykalną zmianę perspektywy, stawiając w centrum zainteresowania człowieka. Zagadnienia do matury z polskiego 2024 związane z tą epoką to:
- Antropocentryzm - człowiek w centrum zainteresowania
- Humanizm - prąd umysłowy czerpiący z antyku
- Reformacja - ruch religijny dążący do odnowy Kościoła
Example: Jan Kochanowski jest przykładem poety doctus - uczonego twórcy renesansowego, łączącego erudycję z talentem poetyckim.
Warto również zwrócić uwagę na pojęcia takie jak irenizm (dążenie do pokoju między wyznaniami) czy makiawelizm (doktryna polityczna głosząca, że cel uświęca środki).