Metafora jaskini Platona
Alegoria jaskini Platona to jeden z najsłynniejszych obrazów filozoficznych. Przedstawia więźniów przykutych kajdanami w jaskini, siedzących plecami do wejścia. Widzą oni jedynie cienie na ścianie, rzucane przez ogień i przedmioty noszone za murem przez inne osoby.
Więźniowie w jaskini są przekonani, że cienie i zniekształcone głosy to jedyna rzeczywistość. Nie mogą zmienić swojej pozycji, więc odbierają te zniekształcone sygnały jako prawdę. W rzeczywistości nawet nie wiedzą, że są uwięzieni w świecie złudzeń.
Opis jaskini Platona ma głęboką symbolikę. Kajdany symbolizują ograniczenia naszego poznania zmysłowego. Cienie reprezentują świat materialny, który jest jedynie odbiciem idealnego świata idei. Ogień słonˊce symbolizuje najwyższą ideę - Dobro.
⚡ Ciekawostka: Ludzie w jaskini mają znaczenie symboliczne - reprezentują większość społeczeństwa, która żyje w złudzeniu, nie dostrzegając prawdziwej natury rzeczywistości.
Teoria idei Platona wyjaśnia się na trzech płaszczyznach w tej alegorii: ontologicznej dotyczącejbytu, epistemologicznej dotyczącejpoznania oraz filozoficzno-politycznej. Mur oddziela świat zmysłowy od świata idei, a wyjście z jaskini symbolizuje trudną drogę poznania filozoficznego.
Wyjście z jaskini Platona to proces uwalniania się od złudzeń zmysłowych i zwracania się ku światu idei. Nie każdy jest w stanie tego dokonać, ale filozof (jak Platon) jest tym, który poznał prawdę i wraca, aby pomóc innym w wyzwoleniu. To symbolizuje dążenie do pełnego poznania, które Platon porównuje do upodobnienia się do Boga.