Oddziaływania międzycząsteczkowe i związane zjawiska
Cząsteczki w przyrodzie nie istnieją w izolacji - zawsze na siebie wzajemnie wpływają! Gdy cząsteczki tej samej substancji przyciągają się nawzajem (np. woda do wody), mówimy o siłach spójności. Kiedy cząsteczki różnych substancji oddziałują ze sobą (np. woda z sokiem), nazywamy to siłami przylegania.
Na powierzchni cieczy tworzy się coś wyjątkowego - napięcie powierzchniowe. Cząsteczki na powierzchni przylegają do siebie tak ściśle, że tworzą niewidzialną "błonę", która potrafi utrzymać lekkie przedmioty jak spinacz! Wewnątrz cieczy każda cząsteczka jest przyciągana równomiernie ze wszystkich stron, ale na powierzchni - tylko z boków i z dołu.
💡 Czy wiesz? Napięcie powierzchniowe możesz osłabić dodając detergent (np. płyn do mycia naczyń). Dlatego mydło pomaga zmywać tłuszcz - rozbija napięcie powierzchniowe!
Kiedy ciecz znajduje się w naczyniu, jej powierzchnia może być wklęsła lub wypukła - to menisk. Kształt zależy od tego, co jest silniejsze: siły między cząsteczkami cieczy (spójność) czy między cieczą a naczyniem (przyleganie). Zjawisko włoskowatości to zdolność cieczy do podnoszenia się w cienkich rurkach - dzięki temu rośliny mogą pobierać wodę z gleby przez korzenie!