Osie i wały - funkcja i zastosowanie
Osie i wały stanowią fundamentalne elementy konstrukcyjne w maszynach produkcyjnych. Są to komponenty osadzone w łożyskach, na których montuje się inne elementy mechaniczne regulujące działanie urządzenia.
Definicja: Wały to podzespoły, na których montowane są komponenty wykorzystujące ruch obrotowy, takie jak koła zębate, tarcze hamulcowe lub piasty.
Główną funkcją wału jest przenoszenie momentu obrotowego. W mechanice wyróżniamy kilka rodzajów wałów:
- Wały aktywne napędowe
- Wały pomocnicze wtoˊrne
- Wały pasywne
Przykład: Wał napędowy jest aktywnie napędzany, wał wtórny podtrzymuje maszynę, a wał pasywny jest napędzany przez część czynną.
W przeciwieństwie do wału, oś nie przenosi momentu obrotowego. Jest to element mechanizmu utrzymujący w danej płaszczyźnie element ruchomy zamontowany na nim.
Highlight: Czym się różni wał od osi? Główna różnica polega na tym, że wał przenosi moment obrotowy, podczas gdy oś jedynie utrzymuje element ruchomy w określonej pozycji.
Obciążenia osi i wałów
Obliczenie wytrzymałości osi lub wału wymaga dokładnego wyznaczenia wszystkich sił i momentów działających na dany element. Rozróżniamy dwa główne rodzaje obciążeń:
- Obciążenia zmienne co do wartości i kierunku, wywołujące naprężenia zmienne
- Obciążenia stałe, które w osiach nieruchomych wywołują naprężenia stałe, a w osiach ruchomych i wałach naprężenia zmienne
Vocabulary: Naprężenie to wewnętrzna siła powstająca w materiale w wyniku działania sił zewnętrznych lub zmian temperatury.
