Otwórz aplikację

Przedmioty

Przemiany gazowe - podstawy i równanie Clapeyrona

11

0

user profile picture

Łucja Wójcik

26.11.2025

Fizyka

Przemiany gazowe

591

26 lis 2025

2 strony

Przemiany gazowe - podstawy i równanie Clapeyrona

user profile picture

Łucja Wójcik

@stilla_lu

Przemiana gazowa to każda zmiana stanu gazu, podczas której zmieniają... Pokaż więcej

P₁
Przemiany gazowe
Izotermiczna (temperatura jest stała)
V
p²
T
Izobaryczna (ciśnienie jest stała)
P↑
T
V Izochoryczna (objętość jest stała

Przemiany gazowe - podstawowe typy

Przemiana izotermiczna zachodzi wtedy, gdy temperatura gazu pozostaje stała podczas całego procesu. Gdy zmniejszamy objętość gazu, jego ciśnienie wzrasta - i odwrotnie. Możesz to zaobserwować, gdy ściskasz balon nie zmieniając jego temperatury.

Podczas przemiany izobarycznej ciśnienie gazu pozostaje niezmienne. W tej przemianie zwiększenie temperatury powoduje wzrost objętości gazu. Podobny efekt występuje, gdy zostawisz balon na słońcu - zwiększa swoją objętość, choć ciśnienie pozostaje takie samo jak otoczenia.

💡 Łatwy sposób na zapamiętanie: w przemianie izotermicznej temperatura jest stała T=constT = const, w izobarycznej ciśnienie jest stałe p=constp = const. Przedrostek "izo-" oznacza "taki sam, stały".

Pamiętaj, że gazy zawsze dążą do równowagi. Gdy zmieniasz jeden parametr, pozostałe również się zmieniają według ściśle określonych praw fizycznych, które będziesz wykorzystywać w zadaniach.

P₁
Przemiany gazowe
Izotermiczna (temperatura jest stała)
V
p²
T
Izobaryczna (ciśnienie jest stała)
P↑
T
V Izochoryczna (objętość jest stała

Przemiana izochoryczna i równanie Clapeyrona

W przemianie izochorycznej objętość gazu pozostaje stała. Gdy podgrzewasz gaz w zamkniętym, sztywnym pojemniku, jego ciśnienie rośnie, ponieważ cząsteczki gazu uderzają w ścianki z większą energią. To zjawisko wykorzystuje się w termometrach gazowych.

Wszystkie przemiany gazowe można opisać za pomocą równania Clapeyrona: pV = nRT. Jest to uniwersalne równanie stanu gazu doskonałego, gdzie:

  • p - ciśnienie gazu
  • V - objętość gazu
  • n - liczba moli gazu
  • R - uniwersalna stała gazowa
  • T - temperatura bezwzględna (w kelwinach)

🔑 Równanie Clapeyrona to jedno z najważniejszych równań w fizyce gazów. Pozwala ono przewidzieć, jak zmieni się stan gazu przy zmianie dowolnego parametru.

Używając równania Clapeyrona możesz rozwiązywać zadania dotyczące wszystkich typów przemian gazowych. Pamiętaj tylko, który parametr pozostaje stały w danej przemianie.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Fizyka

591

26 lis 2025

2 strony

Przemiany gazowe - podstawy i równanie Clapeyrona

user profile picture

Łucja Wójcik

@stilla_lu

Przemiana gazowa to każda zmiana stanu gazu, podczas której zmieniają się jego parametry takie jak ciśnienie, objętość i temperatura. Poznanie typów przemian gazowych pomaga zrozumieć, jak zachowują się gazy w różnych warunkach i jest kluczowe w fizyce i chemii.

P₁
Przemiany gazowe
Izotermiczna (temperatura jest stała)
V
p²
T
Izobaryczna (ciśnienie jest stała)
P↑
T
V Izochoryczna (objętość jest stała

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Przemiany gazowe - podstawowe typy

Przemiana izotermiczna zachodzi wtedy, gdy temperatura gazu pozostaje stała podczas całego procesu. Gdy zmniejszamy objętość gazu, jego ciśnienie wzrasta - i odwrotnie. Możesz to zaobserwować, gdy ściskasz balon nie zmieniając jego temperatury.

Podczas przemiany izobarycznej ciśnienie gazu pozostaje niezmienne. W tej przemianie zwiększenie temperatury powoduje wzrost objętości gazu. Podobny efekt występuje, gdy zostawisz balon na słońcu - zwiększa swoją objętość, choć ciśnienie pozostaje takie samo jak otoczenia.

💡 Łatwy sposób na zapamiętanie: w przemianie izotermicznej temperatura jest stała T=constT = const, w izobarycznej ciśnienie jest stałe p=constp = const. Przedrostek "izo-" oznacza "taki sam, stały".

Pamiętaj, że gazy zawsze dążą do równowagi. Gdy zmieniasz jeden parametr, pozostałe również się zmieniają według ściśle określonych praw fizycznych, które będziesz wykorzystywać w zadaniach.

P₁
Przemiany gazowe
Izotermiczna (temperatura jest stała)
V
p²
T
Izobaryczna (ciśnienie jest stała)
P↑
T
V Izochoryczna (objętość jest stała

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Przemiana izochoryczna i równanie Clapeyrona

W przemianie izochorycznej objętość gazu pozostaje stała. Gdy podgrzewasz gaz w zamkniętym, sztywnym pojemniku, jego ciśnienie rośnie, ponieważ cząsteczki gazu uderzają w ścianki z większą energią. To zjawisko wykorzystuje się w termometrach gazowych.

Wszystkie przemiany gazowe można opisać za pomocą równania Clapeyrona: pV = nRT. Jest to uniwersalne równanie stanu gazu doskonałego, gdzie:

  • p - ciśnienie gazu
  • V - objętość gazu
  • n - liczba moli gazu
  • R - uniwersalna stała gazowa
  • T - temperatura bezwzględna (w kelwinach)

🔑 Równanie Clapeyrona to jedno z najważniejszych równań w fizyce gazów. Pozwala ono przewidzieć, jak zmieni się stan gazu przy zmianie dowolnego parametru.

Używając równania Clapeyrona możesz rozwiązywać zadania dotyczące wszystkich typów przemian gazowych. Pamiętaj tylko, który parametr pozostaje stały w danej przemianie.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

11

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Zasady Hydrostatyki

Przegląd kluczowych wzorów i zadań dotyczących hydrostatyki, w tym obliczenia ciśnienia, siły oraz zastosowania prasy hydraulicznej. Idealne dla studentów fizyki przygotowujących się do egzaminów. Zawiera przykłady obliczeń oraz wyjaśnienia teoretyczne.

FizykaFizyka
2

Zjawisko Rozszerzalności Cieplnej

Odkryj kluczowe aspekty rozszerzalności cieplnej, w tym wpływ temperatury na objętość ciał stałych, cieczy i gazów. Notatka zawiera ilustracje oraz praktyczne przykłady zastosowania w codziennym życiu, a także omówienie zjawisk konwekcji i promieniowania. Idealna dla uczniów fizyki.

FizykaFizyka
4

Zjawisko Rozszerzalności Cieplnej

Odkryj zjawisko rozszerzalności cieplnej, które opisuje zmiany objętości ciał w odpowiedzi na zmiany temperatury. Dowiedz się o różnicach w rozszerzalności termicznej gazów, cieczy i ciał stałych oraz ich zastosowaniach w inżynierii. Idealne dla studentów fizyki i inżynierii. Typ: Podsumowanie.

FizykaFizyka
1

Zasady Rozszerzalności Cieplnej

Odkryj kluczowe zasady rozszerzalności cieplnej substancji, w tym proporcjonalność przyrostu wymiarów do wzrostu temperatury. Dowiedz się, jak uwzględniać te zasady w projektowaniu budowli oraz zastosowania w praktyce, takie jak stalowe pręty zbrojeniowe i balony unoszące się w ciepłym powietrzu. Typ: Podsumowanie.

FizykaFizyka
1

Rozszerzalność Cieplna Materiałów

Zrozumienie rozszerzalności cieplnej cieczy, gazów i ciał stałych. Dowiedz się, jak temperatura wpływa na objętość różnych substancji, w tym wody, alkoholu etylowego oraz metali. Poznaj zastosowanie termometrów cieczowych oraz znaczenie dylatacji w budownictwie, w tym mostach i torach kolejowych. Typ: Podsumowanie.

FizykaFizyka
1

Termodynamika: Kluczowe Zasady

Odkryj kluczowe zasady termodynamiki, w tym ciepło właściwe, ciepło molowe, cykl Carnota oraz procesy izochoryczne i izobaryczne. Notatka zawiera szczegółowe wyjaśnienia oraz przykłady zadań, które pomogą w zrozumieniu podstawowych pojęć i równań termodynamicznych. Idealna dla uczniów liceum na poziomie rozszerzonym.

FizykaFizyka
2

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS