Morza i jeziora

Morza klasyfikuje się ze względu na ich położenie i charakter:

• Śródziemne (międzykontynentalne i wewnątrzkontynentalne)
• Otwarte
• Międzywyspowe
• Przybrzeżne

Jeziora klasyfikuje się według różnych kryteriów:

1. Ciągłość zasilania:

   • Stałe
   • Okresowe
   • Epizodyczne

2. Sposób zasilania i odprowadzania wody:

   • Odpływowe
   • Przepływowe
   • Bezodpływowe

3. Zawartość soli w wodzie:

   • Słodkie
   • Słone
   • Słonawe

4. Warunki rozwoju życia:

   • Oligotroficzne
   • Eutroficzne
   • Dystroficzne

Vocabulary:

• Jeziora oligotroficzne: ubogie w substancje odżywcze, o niskiej temperaturze i dobrze natlenione
• Jeziora eutroficzne: bogate w substancje odżywcze
• Jeziora dystroficzne: silnie zakwaszone, z małą ilością tlenu i ograniczonym życiem

Typy jezior ze względu na pochodzenie obejmują m.in. tektoniczne, wulkaniczne, reliktowe, polodowcowe, deltowe, zakolowe, przybrzeżne, krasowe i meteorytowe.

Highlight: Jeziora polodowcowe, takie jak Śniardwy, są charakterystyczne dla krajobrazu Polski i stanowią ważny element hydrosfery w naszym kraju.

Zrozumienie różnorodności mórz i jezior jest kluczowe dla uczniów przygotowujących się do sprawdzianu z hydrosfery w liceum w ramach kursu Geografia 1.

Ruchy wody morskiej i wody powierzchniowe

Ruchy wody morskiej obejmują prądy morskie, falowanie i pływy. Falowanie może być wiatrowe, sejsmiczne lub stojące. Pływy dzielą się na kwadraturowe i syzygijne.

Definicja: Prądy morskie to ruchy wody w oceanach wywołane głównie przez wiatry pasatowe. Dzielą się na ciepłe (płynące od równika) i zimne (płynące od biegunów).

Wody powierzchniowe obejmują rzeki i ich systemy. Ważne pojęcia to:

Vocabulary:

• Dorzecze: system rzeczny obejmujący rzekę główną i jej dopływy
• Dział wodny: granica między dorzeczami
• Reżim rzeczny: sposób zasilania rzeki w wodę

Przykład: Przykłady prądów morskich ciepłych to Prąd Brazylijski i Prąd Alaski, a zimnych - Prąd Kanaryjski i Prąd Labradorski.

Highlight: Na półkuli północnej prądy płyną zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a na południowej - przeciwnie.

Oblicza geografii 1 podkreślają znaczenie zrozumienia tych procesów dla pełnego obrazu hydrosfery. Wiedza ta jest kluczowa dla uczniów przygotowujących się do sprawdzianu z hydrosfery w liceum.