Nauki geograficzne są integralną częścią rozwoju społeczeństwa od starożytności. Termin "geografia" został użyty po raz pierwszy przez Eratostenesa z Cyreny w III wieku p.n.e.
Podział nauk geograficznych
Według Leszczyckiego, dzielimy nauki geograficzne na dwie główne dyscypliny: geografię fizyczną i geografię społeczno-ekonomiczną.
Geografia fizyczna
Geografia fizyczna zajmuje się badaniami zewnętrznej powłoki Ziemi i składa się z różnych dziedzin, takich jak hydrologia, klimatologia, geologia, gemorfologia, biogeografia, geoastronomia, pedologia i kartografia. Badania w tej dziedzinie obejmują wszystkie aspekty środowiska i jego wpływu na życie na Ziemi.
Geografia społeczno-ekonomiczna
Geografia społeczno-ekonomiczna bada zróżnicowanie i zależności między środowiskiem a działalnością ludzką, takie jak przemysł, rolnictwo, ludność, osadnictwo, turystyka, komunikacja oraz kartografia. Koncentruje się na aspektach społecznych, gospodarczych i kulturowych.
Metody badań geograficznych
W badaniach geograficznych wykorzystuje się różnorodne metody ze względu na charakter badań. Metody te obejmują bezpośrednie źródła informacji geograficznej, pośrednie źródła informacji geograficznej, pomiary, metody kameralne oraz metody terenowe.
Źródła informacji geograficznej
Źródła informacji geograficznej można podzielić na bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie źródła informacji geograficznej obejmują obserwacje ciągłe lub jednorazowe, pomiary, jak również metody terenowe. Pośrednie źródła informacji geograficznej to opisy, literatura czy analizy w laboratoriach naukowych.
Możliwości wykorzystania źródeł informacji geograficznej
Możliwości wykorzystania źródeł informacji geograficznej obejmują naukowe badania terenowe, analizę danych w laboratoriach, pozyskiwanie informacji na podstawie literatury, korzystanie z GIS/SIG oraz oprogramowania umożliwiającego tworzenie map z opisem.
Poglądy filozoficzne na rolę środowiska przyrodniczego w rozwoju społeczno-gospodarczym
W kontekście geografii, istnieją trzy główne poglądy filozoficzne na rolę środowiska przyrodniczego w rozwoju społeczno-gospodarczym: determinizm geograficzny, nihilizm geograficzny (indeterminizm) oraz posybilizm (racjonalizm).
Determinizm geograficzny wskazuje, że środowisko przyrodnicze determinuje życie człowieka, a władza klimatu jest pierwszą władzą na świecie. Nihilizm geograficzny, natomiast, zakłada brak zależności pomiędzy człowiekiem a środowiskiem, oznajmiając, że rozwój gospodarczy i społeczny zależy wyłącznie od człowieka. Na przeciwległym biegunie znajduje się posybilizm, który podkreśla istnienie złożonych zależności pomiędzy człowiekiem a środowiskiem.
Badania geograficzne pozostają integralną częścią naszego zrozumienia świata i pomagają nam w lepszym poznaniu naszej planety i ludzkiej działalności na niej.
