Gleby - podstawy
Wyobraź sobie, że Ziemia ma swoją skórę - to właśnie pedosfera, czyli sfera gleb. Ta zewnętrzna warstwa litosfery ma zaledwie kilka metrów grubości, ale to od niej zależy życie na naszej planecie.
Gleby nie powstają z niczego - kształtują je czynniki glebotwórcze. Najważniejsze to rzeźba terenu, skała macierzysta i klimat. Wpływają na nie też rośliny, zwierzęta, warunki wodne oraz działalność człowieka.
W Polsce mamy różne rodzaje gleb, od bardzo żyznych po te, na których trudno coś wyhodować. Każda gleba ma swoją "receptę" - powstaje z określonej skały macierzystej i występuje w konkretnych regionach kraju.
💡 Warto wiedzieć: Im ciemniejsza gleba, tym zazwyczaj jest żyźniejsza - to dlatego czarnoziem jest najlepszy do upraw!
Główne typy gleb w Polsce:
- Gleba bielicowa - powstaje z piasków, występuje w Kotlinie Sandomierskiej, ma małą żyzność
- Gleba brunatna - tworzy się z glin, znajdziesz ją na Pojezierzu Wielkopolskim, ma średnią żyzność
- Rędzina - powstaje z wapieni i gipsów w Niecce Nidziańskiej, jest dość żyzna
- Mada - formuje się z osadów rzecznych na Żuławach Wiślanych, bardzo żyzna
- Czarnoziem - najlepsza gleba z lessu na Wyżynie Lubelskiej, ma bardzo dużą żyzność
- Gleba górska - z granitów w Karpatach, mało żyzna