Powstawanie gleby i poziomy glebowe
Gleba tworzy się przez tysiące lat w wyniku trzech głównych procesów: rozpadu skały na mniejsze okruchy, rozwoju roślin na materii organicznej i mineralnej oraz mieszania się składników gleby przez wodę. Te procesy prowadzą do powstania poziomów glebowych.
Gleba składa się z pięciu głównych poziomów. Na samej górze znajduje się ściółka - płytka warstwa słabo rozłożonych szczątków organicznych. Pod nią jest poziom próchnicy, który decyduje o żyzności gleby i zawiera cenne składniki pokarmowe dla roślin. Głębiej leży poziom wymywania o jaśniejszej barwie, gdzie woda wypłukuje związki mineralne i organiczne. Poniżej znajduje się poziom wmywania, gdzie osadzają się składniki wypłukane z wyższych warstw. Podstawę stanowi skała macierzysta, która określa typ i właściwości gleby.
Gleba to pedosfera - zewnętrzna warstwa litosfery o grubości kilku metrów. Składa się z cząstek mineralnych, organicznych, wody i powietrza. Na jej powstawanie wpływa wiele czynników glebotwórczych: klimat, czas, rzeźba terenu, warunki wodne, roślinność i zwierzęta, skała macierzysta oraz działalność człowieka.
Warto wiedzieć! Żyzność gleby to jej zdolność do zapewnienia roślinom składników mineralnych, wody i powietrza - to kluczowa cecha dla rolnictwa i naturalnych ekosystemów.
W Polsce występują różne typy gleb ze względu na klimat umiarkowany, lasy liściaste i mieszane oraz skały pochodzące głównie z działalności lodowca, wiatru i rzek (żwiry, piaski, gliny i lessy).