Litosfera. Procesy wewnętrzne - podsumowanie działu

Alternatywny zapis:

ciępina procesy plutoniczne, wulkaniczne, trzęsienia ziemi, m. in. powstawanie gór. Prosdy konwekcyjne przyczyniają się to ruchu płyt litosfery. strefa ryftowa prądy konwekcyjne rów oceaniczny płyta oceaniczna wulkan ognisko magmy płyta kontynentalna Strefa ryftu (rozbieżna) - strumienie goncej magmy rozdzielają się i płyną na rozrywania się W litosfery, w wyniku czego powstajes woskie i długie pęknisua - ryfty. W trakcie vozsuwamia, z ryftu wypływa lawa i tworzą się grzbiety środoceaniczne. Strefa ta występuje, gdy płyły się od siebie xdzuwają. Działają, wtedy prądy konwekcyjne wstępujące. Strefa subdukyi / zbieżna - występuje, gdy jedna płyta podsuwa się pod drugą. Płyła occaniczna podsuma się i topis tworzy się ognisko magmy. Powstają góry fałdowe oraz rowy oceaniczne. Występują projdy konwekcyjne zstspujiče. [ Plyty litosfery sos a nieustannym ruchu ! Gdy. -p. kontynentalna zoezia się z p. Kontynentalna faldują się góry oceaniczna zdeżą się z p. occaniczna tworzy się hulkan oceaniczny •p. - p. occaniczna zdeża się z p kontymentalna tworzy się rów oceaniczny, wulkan na lodzie over fałduje się góry Na obszarach ryftowych i subduky; znaczmie częściej obserwuje się ruchy górothorize / хувисту Ruchy górotwórva (orogenery) - to procesy związane z fałdowaniem oraz wypiętrzaniem warstw skalnych góry faldowe (Kordyliery, Andy, Himalaje, Alpy, Karpaty, Pireneje, Atlas, Apening) poistają w wyniku subdukcji góry zrębaze powstaje w wyniku wypiętrzania warstw skalnych wzdłuż uskoków (Harz, Schwarzwald, Sudety, Góry Smocze, Ural, Wogery) góry wulkaniczne - powstają, w wyniku napływania lany materiałów na powierzchnie. oraz sydostawania się innych (Hekla, Askja, Wyspy Liparyjskie - Stromboli, Elna, Wezuwiusz, Santoryn) Geografia 5. Wulkanizm Wulkanizm obejmuje procesy związane z wydobywaniem się magmy ziemi. 2 watkanon podizas erupayi wydobywają się: - gazy (para wodna (0₂) → material piroklastyczny: ·bomby wulkaniczne - bryły lawy lapuille - okruchy skalne popioły wulkaniczne Podział wulkanów . Wulkan eksplozyny gwartonina струја wydobywają się materiały piroklasty came ovar дачу niewielki stożek wulkani ·czny strome stoki mp. Aquan, Mayon Budowa wulkanu Laguille, bomby walionione stick waliomuing Wulkan efuzywny komin walkamuong . spokojna erupya mydobywa się mało Tepka magma rozległy stożek wulkaniczny Tagodne stoki np. Mauna Kea, Mauna Loa ognisko wagmove chora widkanicana, popial krater potak lawy komin boczny Stratorulkan · • • na powierzchnię gwałtowne erupje materiałów piroklastycznych so przeplatane spokojnym wykwami magmy wysoki stożek hulkamczny strome stoki np. Etna, Stromboli Wulkany powstają na W granicach płyt litosfery, grzbietach. Wyjątkiem są hawajskie wulkany które poastały przebiła cienka skorups occanicons Stew. plamy goraca Ognisty Pierścień Pacyfiku - największe skapuisko mulkanów aktywnych Przykłady: Geografia 6. Trzęsienia ziemi Mauna Kea, Mauna Loa, katmai, Cotopaxi, Hekla, Weruwiusz, Etna, Meru, Kluczewska Sopka, Fudzi, Mayon miejscach pęknięć tektonicznych oraz na podmorskick miejscach farie magma Skutki trzesień ofiary smiertelne Trzęsienia ziemi to drgania skorupy ziemskiej wywołane nagłym przesuwaniem się mas skalnych Argania te vozchodzą się w postaci fal spesmicznych Miejsce we wnętrzu Ziemi, z którego rozchodzą się fale sejesmiczne to ogrisko wstrzg sów, czyli Ripo centrum. Na powierzchni zilmi berpośrednis had hipocentrum znajduje się equicentrum FALE SEJSMICZNE EPICENTRUM HIPOCENTRUM USKOK zniszczenia budynków i elementów infrastruktury powstawanie tsunami, vayli fal, które z ogromną sitao zalewająs i miszczą obszary przybrzesine GÓRY FAŁDOWE geografia uskok zrab rów tektoniczny GÓRY ZRĘBOWE GÓRY WULKANICZNE Ruchy eperogeniczne / lodotwórcze • Tedy obnizajes się - transgresja morza ( zalewanie lądu przez morze) lody się wznoszą regresja morza ( wycofywanie się morza z lądu) powoline, pionowe ruchy skorupy ziemskiej 4. Plutonizm niem Plutonizm to zszystkie procesy gedogiczne, które se związane z powstawaniem, gromadzenie przemieszczaniem krystalizacis magmy. Procesy te zachodzą w głębi litostery oraz Intruzje magmaty crne - formy magmatyorne, powstają ar wyniku wciskania się magmy w pęknięcia i szczeling skalne, a także pomiędzy poszczególne warsthy skał. Mogą osiągać długość Wyssiniamy. 2000km. lakality - wypychaj's w górę wyżej położone warstwy skalne. Kształt - kapelusze grzybów dajki maja forme żył przecinających kolejne warstwy skalne batolity - grube głęboko położone masy skalne Dajka Batolit Lakolit Sille Geografia Surowce mineralne - skały i minerały pozyskane z ziemi, przetworzone człowieka Surowce mineralne . energetyczne węgiel kamienny → węgiel brunatny ropa naftowa gaz ziemny ->> * Skalne →źwir, piasek ->>> granit, bazalt · ->>> glina, gips - wapien metaliczne - na nyroby zaspokajające potrzeby rudy żelaza rudy miedri rudy cynku i → metale szlachetne chemiczne węgiel kamienny, brunatny Zastosowanie skał • ropa naftowa, wsgiel kamienny, goz ziemny - wzyskuje się, energies cieplnes i energety comes z ropy - powstaje benzyna, smary, surowce do bedony dróg, opakowania, spony, Rosmetyki wsgiel kamienny - tworzywa sztulome, barwniki, lekarstwa - przemysł spożywczy, chemiczny, lecznictwo, drogownictavo →Sól kamienna ropa naftowa i ołowin → sianka, fosforyty produkcje stali, budownictwo, rudy zelara • miedź - produkcja urządzeń elektrycznych, elektronicznych, pokryć dachowych, instalacji grzewczych słów batene, vury, amunicja, farby budownictwo, surowce skalne - y energety came chemiczne metaliczne y skalne