Orogenezy - powstawanie gór na Ziemi

Orogeneza to proces powstawania gór w wyniku ruchów tektonicznych Ziemi. Trwa on miliony lat i kształtuje rzeźbę kontynentów. W historii naszej planety było wiele orogenez, ale nie wszystkie powstałe w ich wyniku góry przetrwały do czasów współczesnych.

Definicja: Orogeneza to okres powstawania gór, trwający miliony lat.

W dzisiejszej rzeźbie kontynentów możemy wyróżnić góry powstałe w trzech głównych orogenezach:

1. Orogeneza kaledońska
   • Miała miejsce w erze paleozoicznej, na przełomie syluru i dewonu
   • Góry powstałe w tym okresie nazywamy Kaledoniami
   • Przykłady: Góry Skandynawskie, Góry Kaledońskie, Góry Grampian, Sajany

Przykład: Góry orogenezy kaledońskiej w Polsce nie występują, ale można je znaleźć w Skandynawii.

2. Orogeneza hercyńska (inaczej waryscyjska)
   • Miała miejsce w paleozoiku, w karbonie
   • Do hercynidów zaliczamy m.in. Góry Harz, Sudety, Góry Świętokrzyskie, Reńskie Góry Łupkowe, Wogezy, Schwarzwald, Appalachy, Wielkie Góry Wododziałowe

Highlight: Orogeneza hercyńska góry w Polsce to przede wszystkim Sudety i Góry Świętokrzyskie.

3. Orogeneza alpejska
   • Miała miejsce na przełomie mezozoiku i kenozoiku (od końca kredy do połowy trzeciorzędu)
   • Alpidy to najwyższe góry świata, ponieważ są najmłodsze
   • Zaliczamy do nich: Góry Betyckie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Góry Dynarskie, Karpaty, Góry Pontyjskie, Zagros, Kaukaz, Pamir, Hindukusz, Karakorum, Himalaje

Vocabulary: Alpidy - góry powstałe w wyniku orogenezy alpejskiej, charakteryzujące się dużymi wysokościami.

Mapa świata przedstawiona na stronie pokazuje rozmieszczenie głównych struktur geologicznych, w tym platform kontynentalnych i obszarów górskich powstałych w wyniku różnych orogenez.

Quote: "Alpidy to najwyższe góry świata - dlaczego? Bo są najmłodsze."