Plutonizm i wulkanizm
Plutonizm to zespół procesów geologicznych związanych z powstawaniem, gromadzeniem się, przemieszczaniem i krystalizacją magmy w głębi litosfery. Jednym z jego przejawów są intruzje magmowe, czyli formy skalne powstające w wyniku wciskania się magmy między warstwy skał.
Wulkanizm obejmuje procesy związane z wydobywaniem się magmy na powierzchnię Ziemi. Podczas erupcji wulkanicznych, oprócz lawy, wydobywają się również gazy głoˊwnieparawodna,dwutlenekwęgla,siarkowodoˊrimetan oraz materiały piroklastyczne.
Vocabulary: Materiały piroklastyczne to różnej wielkości fragmenty lawy wyrzucane w powietrze podczas erupcji wulkanicznej. Dzielą się na bomby wulkaniczne, lapilli i popioły wulkaniczne.
Definition: Erupcja to proces wydobywania się na powierzchnię ziemi produktów wulkanicznych.
Wulkany można podzielić ze względu na przebieg erupcji i rodzaj wydobywających się produktów na:
- Wulkany eksplozywne - charakteryzują się gwałtowną erupcją i wydobywaniem się głównie materiałów piroklastycznych i gazów.
- Wulkany efuzywne - mają spokojny przebieg erupcji, podczas której wydobywa się głównie płynna lawa.
- Stratowulkany - łączą cechy obu powyższych typów.
Example: Przykładami wulkanów eksplozywnych są Agua w Gwatemali i Mayon na Filipinach, a efuzywnych - Mauna Loa i Mauna Kea na Hawajach.