Kształt i model Ziemi
Nasza planeta istnieje od około 4,5 miliarda lat i nieustannie obraca się wokół własnej osi. Ziemia jako planeta ma kształt zbliżony do kuli, choć w rzeczywistości jest nieco spłaszczona na biegunach. Ten kształt nazywamy geoidą. Mimo niewielkich nierówności na powierzchni, w uproszczeniu mówimy, że Ziemia geoida czy elipsoida to kula. Model naszej planety, czyli globus, również ma kulisty kształt.
Vocabulary: Geoida - rzeczywisty kształt Ziemi, zbliżony do elipsoidy obrotowej, ale uwzględniający nierówności powierzchni.
Definition: Oś ziemska to prosta przechodząca przez środek Ziemi i łącząca dwa punkty na jej powierzchni: biegun północny i południowy.
Siatka geograficzna na modelu Ziemi
Na powierzchni globusa można zaobserwować dwa rodzaje przecinających się linii, które tworzą siatkę geograficzną:
-
Południki i równoleżniki na mapie są podstawowymi elementami siatki geograficznej.
-
Południki to linie biegnące z północy na południe, łączące bieguny kuli ziemskiej. Wszystkie południki mają taką samą długość.
-
Równoleżniki to linie przecinające południki pod kątem prostym. Biegną one ze wschodu na zachód i mają różną długość. Najdłuższy równoleżnik to równik, który dzieli Ziemię na półkule północną i południową.
Highlight: Równik jest najdłuższym równoleżnikiem i przebiega w połowie odległości między biegunami. W miarę oddalania się od równika, długość równoleżników maleje.
Example: Siatka geograficzna pomaga określić współrzędne geograficzne dowolnego punktu na powierzchni Ziemi, co jest kluczowe w nawigacji i kartografii.