Istota i przyczyny ruchów masowych
Ruchy masowe to procesy, w których materiał skalny przemieszcza się w dół stoku pod wpływem siły ciężkości. Do ich wystąpienia niezbędne jest nachylenie terenu. Równowaga stoku zostaje zaburzona przez różne czynniki, co uruchamia proces przemieszczania się materiału.
Przyczyny ruchów masowych dzielimy na dwie główne grupy. Przyczyny przyrodnicze obejmują wietrzenie skał, nasiąkanie gruntu wodą, naturalne podcięcie stoku, trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów. Z kolei przyczyny antropogeniczne (związane z działalnością człowieka) to między innymi obciążenie stoku budynkami, wycinka drzew, nieprawidłowa orka na zboczach, drgania wywołane transportem oraz detonacje.
Pierwszy z rodzajów ruchów masowych to odpadanie, czyli proces, w którym pojedyncze okruchy skalne odrywają się i staczają w dół. W wyniku tego zjawiska powstają charakterystyczne formy terenu: żleby (podłużne rynny w stoku) oraz stożki piargowe (nagromadzenia materiału u wylotu żlebu, w Tatrach znane jako piargi).
💡 Warto wiedzieć: Ruchy masowe mogą być powolne i niemal niezauważalne lub gwałtowne i katastrofalne w skutkach. Kluczowe znaczenie ma nachylenie stoku - im większe, tym większe ryzyko wystąpienia tych zjawisk.