Rzeźbotwórcza działalność rzek - Podstawowe procesy i odcinki
Rzeźbotwórcza działalność rzek to złożony proces geologiczny, który kształtuje powierzchnię Ziemi. Składa się on z trzech głównych elementów:
Definicja: Erozja to proces żłobienia podłoża skalnego przez płynącą wodę.
Definicja: Transport to przenoszenie materiału skalnego przez wodę.
Definicja: Akumulacja to osadzanie materiału skalnego przez rzekę.
Rzeka dzieli się na pięć głównych odcinków, każdy z charakterystycznymi cechami i procesami:
- Źródło
- Odcinek górny
- Odcinek środkowy
- Odcinek dolny
- Ujście
W odcinku górnym rzeki obserwujemy dwa główne rodzaje erozji:
Vocabulary: Erozja wgłębna to proces pogłębiania dna rzeki, prowadzący do powstania doliny V-kształtnej.
Vocabulary: Erozja wsteczna to proces, który prowadzi do tworzenia się wodospadów.
Charakterystyka odcinka górnego:
- Znaczny spadek terenu
- Duża prędkość przepływu wody
- Intensywna erozja wgłębna i wsteczna
W odcinku środkowym rzeki dominuje:
Vocabulary: Erozja boczna to proces, który prowadzi do tworzenia się meandrów.
Charakterystyka odcinka środkowego:
- Spadek terenu maleje
- Prędkość przepływu wody zmniejsza się
- Tworzenie się meandrów w wyniku erozji bocznej
Odcinek dolny rzeki charakteryzuje się:
- Wolnym przepływem wody
- Intensywnym osadzaniem się materiału skalnego
Highlight: Typy ujść rzecznych zależą od warunków panujących w miejscu, gdzie rzeka wpada do morza:
- Ujście deltowe (delta) - powstaje, gdy morze jest płytkie i nie występują w nim silne prądy.
- Ujście lejkowate (estuarium) - tworzy się w miejscach, gdzie występują duże pływy morskie.
