Rzeźbotwórcza działalność lodowców górskich i lądolodów
Lodowce górskie i lądolody to potężne czynniki rzeźbotwórcze, kształtujące powierzchnię Ziemi poprzez erozję, transport i akumulację materiału skalnego.
Główne elementy lodowca górskiego:
- Pole firnowe - obszar gromadzenia się śniegu
- Jęzor lodowcowy - masa lodu przemieszczająca się w dół doliny
Słownictwo: Morena to materiał skalny transportowany przez lodowiec i osadzany w różnych miejscach.
Rodzaje moren:
- Czołowa - przed czołem lodowca
- Denna - przy dnie lodowca
- Boczna - wzdłuż boków lodowca
Przykład: Drumlin to podłużny pagórek utworzony przez lodowiec, o charakterystycznym opływowym kształcie.
Lodowce górskie przekształcają doliny V-kształtne w U-kształtne, poszerzając i pogłębiając je.
Skutki działalności lądolodów:
- Rynny podlodowcowe - zagłębienia wyżłobione przez wody podlodowcowe
- Pradoliny - szerokie doliny utworzone przez wody z topniejącego lądolodu
- Wzgórza moreny czołowej
- Równiny moreny dennej
- Sandry - równiny utworzone z osadów wodnolodowcowych
- Ozy - wały piaszczysto-żwirowe
- Głazy narzutowe - duże bloki skalne przyniesione przez lądolód
Highlight: Działalność lodowców i lądolodów ma ogromny wpływ na kształtowanie krajobrazu, tworząc charakterystyczne formy terenu widoczne do dziś w wielu regionach świata.
