Współrzędne geograficzne
Współrzędne geograficzne pozwalają nam precyzyjnie określić położenie każdego miejsca na Ziemi. System ten opiera się na dwóch podstawowych wartościach:
Długość geograficzna (λ) to kąt między południkiem początkowym (0°) a południkiem przechodzącym przez dany punkt. Jej wartości wahają się od 0° do 180° na wschód (E) lub zachód (W) od południka zerowego.
Szerokość geograficzna (φ) to kąt między równikiem a promieniem ziemskim przechodzącym przez dany punkt. Wartości zawierają się między 0° (równik) a 90° na północ (N) lub południe (S).
Ziemię pokrywa siatka utworzona przez południki i równoleżniki. Południki to półokręgi biegnące od bieguna do bieguna - wszystkie mają taką samą długość. Równoleżniki to okręgi równoległe do równika, zmniejszające się wraz z odległością od niego. Te dwie linie przecinają się zawsze pod kątem prostym.
💡 Ciekawostka: 1° długości geograficznej to około 111,2 km na równiku, ale ta odległość zmniejsza się w miarę zbliżania się do biegunów. 1 minuta (') to około 1863 m.
Aby określić współrzędne geograficzne na mapie:
- Sprawdź, co ile stopni zaznaczono południki i równoleżniki
- Ustal, w którym kierunku rosną ich wartości
- Odczytaj wartości dla danego punktu (np. Kraków: 50°04'N, 19°55'E)
Wartości współrzędnych podaje się w stopniach (°), minutach (') i sekundach ("). Każdy stopień dzieli się na 60 minut, a każda minuta na 60 sekund.