Zasoby wodne Polski i bilans wodny

Zasoby wodne Polski są stosunkowo niewielkie w porównaniu do innych krajów europejskich. Na jednego mieszkańca przypada około 1,6 tys. m³ wody rocznie, podczas gdy średnia europejska wynosi około 4,6 tys. m³. Sieć rzeczna Polski charakteryzuje się nierównomiernym rozmieszczeniem i dużą zmiennością sezonową, co wynika z różnorodności warunków przyrodniczych w poszczególnych regionach kraju.

Definicja: Bilans wodny to liczbowe zestawienie przychodu, rozchodu i retencji wody w danym obszarze i okresie.

Bilans wodny Polski dla średnich wartości w roku hydrologicznym przedstawia się następująco:

• Przychód wody: 192 mld m³, w tym 184 mld m³ z opadów atmosferycznych i 8 mld m³ z dopływu wód z zagranicy
• Rozchód wody: 192 mld m³, w tym 134 mld m³ na parowanie i zużycie gospodarcze oraz 58 mld m³ na odpływ powierzchniowy
• Retencja wodna: 113 mld m³, w tym 37 mld m³ retencji powierzchniowej i glebowej oraz 76 mld m³ retencji gruntowej

Highlight: Rok hydrologiczny w Polsce rozpoczyna się 1 listopada, a kończy 31 października następnego roku.

Cechy sieci rzecznej w Polsce obejmują asymetrię dorzeczy głównych rzek oraz zmienność przepływów i stanów wód, co jest związane z ich zasilaniem. Większość polskich rzek charakteryzuje się reżimem śnieżno-deszczowym, z kulminacjami przepływów wiosną i latem.

Vocabulary: Reżim rzeczny - charakterystyczny dla danej rzeki przebieg zmian stanów wody i przepływów w ciągu roku.

Niedobory wody i powodzie w Polsce

Niedobory wody w Polsce są poważnym problemem, wynikającym zarówno z czynników przyrodniczych, jak i antropogenicznych. Do głównych przyczyn naturalnych należą:

• Niewielkie roczne sumy opadów atmosferycznych
• Mała przewidywalność opadów
• Stosunkowo duże parowanie
• Występowanie bezśnieżnych zim

Czynniki antropogeniczne pogłębiające deficyt wody to m.in.:

• Zbyt małe magazynowanie wody w zbiornikach retencyjnych
• Osuszanie terenów podmokłych
• Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych
• Pokrywanie podłoża asfaltem, co przyczynia się do szybkiego spływu wody

Example: Konsekwencje gospodarcze i społeczne deficytu wody obejmują m.in. obniżenie poziomu życia mieszkańców.

Sieć hydrograficzna Polski charakteryzuje się tym, że aż 99,8% terytorium kraju należy do zlewiska Morza Bałtyckiego. Główne rzeki to Wisła i Odra, których dorzecza zajmują niemal 88% powierzchni kraju.

Highlight: Jaką powierzchnię zajmuje dorzecze Wisły? Dorzecze Wisły, wraz z dorzeczem Odry, stanowi prawie 88% powierzchni Polski.

Powodzie są istotnym zagrożeniem w Polsce. Wyróżnia się kilka typów powodzi:

• Opadowo-rozlewne
• Opadowo-nawalne
• Roztopowe
• Zatorowo-lodowe
• Zatorowe-śryżowe
• Sztormowe

Definition: Powódź to wezbranie wody, podczas którego woda występuje z brzegów koryta rzecznego lub zbiornika wodnego, zalewając tereny przyległe i zagrażając życiu ludzi oraz mieniu.

Cechy polskich rzek, takie jak zmienność przepływów i stanów wód, mają istotny wpływ na występowanie powodzi i susz w kraju.