Rządy kardynała Richelieu i początki absolutyzmu

Kardynał Richelieu, jako pierwszy minister Francji w latach 1624-1642, położył fundamenty pod absolutyzm we Francji. Jego działania były kierowane racją stanu, stawiając interes państwa ponad normami moralnymi.

Vocabulary: Racja stanu - zasada nadrzędności interesu państwa nad innymi względami, w tym moralnymi.

Richelieu prowadził politykę zagraniczną opartą na pragmatyzmie, wspierając nawet muzułmańską Turcję przeciwko katolickiej Austrii, która była rywalem Francji.

Definition: Absolutyzm - ustrój, w którym monarcha sprawuje władzę samodzielnie, bez udziału parlamentu czy rządu.

Okres panowania Ludwika XIV $1643-1715$ to apogeum absolutyzmu we Francji. Od 1661 roku Ludwik XIV rządził samodzielnie, bez pierwszego ministra, podejmując wszystkie kluczowe decyzje państwowe.

Quote: "Państwo to ja" - słynne słowa przypisywane Ludwikowi XIV, symbolizujące istotę absolutyzmu.

Rozkwit absolutyzmu za panowania Ludwika XIV

Ludwik XIV, znany jako Król Słońce, uczynił z Francji największą potęgę w Europie. Przeniesienie dworu do Wersalu symbolizowało centralizację władzy i umożliwiło ściślejszą kontrolę nad arystokracją.

Highlight: Wersal stał się wzorem kultury dworskiej dla innych europejskich monarchów.

Za panowania Ludwika XIV nastąpił rozkwit kultury francuskiej:

• Język francuski stał się międzynarodowym językiem nauki, kultury i dyplomacji.
• Rozwinęła się architektura, malarstwo, literatura (np. komedie Moliera) i muzyka.
• Francuska moda zaczęła dyktować trendy w całej Europie.

Minister finansów Colbert wprowadził reformy gospodarcze:

• Zwiększył dochody z podatków.
• Wspierał eksport francuskich towarów.
• Nałożył cła na towary zagraniczne, chroniąc rodzimą produkcję.

Example: Polityka Colberta początkowo przyczyniła się do rozwoju gospodarczego, ale z czasem doprowadziła do wojny celnej z innymi krajami.

Militarna potęga i problemy wewnętrzne Francji Ludwika XIV

Za panowania Ludwika XIV Francja stała się największą potęgą militarną w Europie. Armia francuska wyróżniała się:

• Liczebnością i stałą gotowością bojową.
• Najlepszym wyszkoleniem i uzbrojeniem.
• Nowoczesną infrastrukturą obronną (prawie 300 twierdz odpornych na artylerię).

Vocabulary: Żołd - regularne wynagrodzenie wypłacane żołnierzom.

Mimo sukcesów militarnych i terytorialnych, wieloletnie wojny prowadziły Francję na skraj bankructwa. Ludwik XIV dążył do jedności religijnej państwa:

Highlight: W 1685 roku odwołał edykt nantejski, zakazując protestantom odprawiania nabożeństw i nakazując zburzenie zborów.

Decyzja ta doprowadziła do masowej emigracji hugenotów, w tym wielu zdolnych rzemieślników i kupców, co osłabiło gospodarkę kraju.

Chłopi, najbiedniejsza i najliczniejsza grupa społeczna, ponosili główny ciężar utrzymania monarchii i finansowania wojen. Wszelkie próby buntu były krwawo tłumione.

Bilans panowania Ludwika XIV i dziedzictwo absolutyzmu

Panowanie Ludwika XIV przyniosło Francji zarówno sukcesy, jak i problemy:

Pozytywne aspekty:

• Unowocześnienie państwa i rozwój gospodarczy.
• Rozkwit kultury i sztuki.
• Wzmocnienie pozycji międzynarodowej Francji.

Negatywne konsekwencje:

• Doprowadzenie kraju na skraj bankructwa.
• Nadmierne obciążenie chłopów kosztami utrzymania monarchii.
• Emigracja specjalistów po odwołaniu edyktu nantejskiego.

Quote: "Trzy okreslenia które odnosza się do panowania Ludwika XIV" to: absolutyzm, Król Słońce i Wersal.

Absolutyzm we Francji za czasów Ludwika XIV stał się modelem dla innych europejskich monarchów, wpływając na kształt polityki i kultury w całej Europie. Jednocześnie, problemy wewnętrzne i finansowe zapoczątkowane w tym okresie przyczyniły się do późniejszego kryzysu monarchii francuskiej.

Highlight: Obecność króla Francji na posiedzeniach Rady Handlowej świadczyła o osobistym zaangażowaniu monarchy w sprawy gospodarcze państwa, co było charakterystyczne dla absolutyzmu.

Wojny religijne i początki absolutyzmu we Francji

Wojny religijne we Francji w latach 1562-1589 były konfliktem między katolikami a hugenotami (francuskimi kalwinistami). Próba zakończenia walk poprzez małżeństwo księcia Henryka (hugenota) z siostrą króla Francji (katoliczką) doprowadziła do tragicznych wydarzeń.

Highlight: Noc św. Bartłomieja $23/24 sierpnia 1572$ - trzydniowa rzeź hugenotów w Paryżu i całej Francji, zainicjowana przez króla i jego matkę.

Henryk, który przeżył masakrę, został później królem Francji jako Henryk IV. Przechodząc na katolicyzm, wydał edykt nantejski (1598), zapewniający hugenotom ograniczoną wolność wyznania.

Definition: Edykt nantejski - dokument gwarantujący hugenotom prawo do obejmowania urzędów państwowych, zakładania szkół i posiadania własnych twierdz.

Po zabójstwie Henryka IV w 1610 roku, władzę przejął jego małoletni syn, a faktyczne rządy sprawowała regentka. W 1624 roku pierwszym ministrem został kardynał Richelieu, który dążył do wzmocnienia władzy królewskiej.

Example: Richelieu zlikwidował niezależność hugenotów, zdobywając ich główną twierdzę, oraz podporządkował królowi arystokrację, karając śmiercią przywódców spisków.