Demokracja szlachecka - jak szlachta rządziła Polską
Czy wiesz, że przez setki lat Polska była demokracją szlachecką? To znaczy, że rządzili nią wyłącznie szlachcice - potomkowie dawnych rycerzy.
Szlachta to była elitarna grupa, która stanowiła tylko 6-10% ludności, ale miała całą władzę. Tylko oni mogli nosić szable, używać herbów i być nazywani "jaśnie panie". Wszyscy inni - mieszczanie i chłopi - musieli im się kłaniać.
System działał tak: najważniejsze decyzje podejmowano na sejmie walnym, gdzie obowiązywała zasada jednomyślności. Oznaczało to, że WSZYSCY musieli się zgodzić, żeby uchwalić jakiekolwiek prawo. Brzmi niemożliwie? Często tak właśnie było!
💡 Ciekawostka: Konstytucja "Nihil novi" z 1505 roku oznaczała dosłownie "nic nowego" - od tego momentu król nie mógł wprowadzić żadnej zmiany bez zgody szlachty.
Władza była podzielona między sejm walny (gdzie uchwalano prawa dla całego kraju) i sejmiki ziemskie (które zajmowały się sprawami lokalnymi). To była dość nowoczesna jak na tamte czasy organizacja państwa.
Szlachcice mieli nie tylko prawa, ale i obowiązki. Najważniejszy to obrona kraju w pospolitym ruszeniu - każdy musiał stawić się z własnym koniem i bronią, gdy król wzywał do walki.