Język polski
Biologia
Chemia
Geografia
Historia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Węglowodory
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Pochodne węglowodorów
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Świat substancji
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Systematyka związków nieorganicznych
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
29
0
Misia💖
20.11.2025
Historia
Dział 1 Świat w drugiej połowie XIX wieku
1161
•
20 lis 2025
•
Misia💖
@misia.oki
Przenieś się do XIX wieku, okresu dynamicznych przemian, który ukształtował... Pokaż więcej
Wojna krymska (1853-1856) rozpoczęła się, gdy Rosja próbowała rozszerzyć swoje wpływy na Bałkanach i domagała się dostępu do Ziemi Świętej. Po stronie Turcji stanęły Anglia, Francja i Austria, a kluczowym momentem była obrona twierdzy w Sewastopolu. Po śmierci cara Mikołaja I i objęciu władzy przez Aleksandra II podpisano pokój w Paryżu, który ograniczył wpływy Rosji na Morzu Czarnym.
Włochy w połowie XIX wieku były podzielone na małe państwa, a północ znajdowała się pod okupacją austriacką. Ruch narodowy risorgimento budził włoską świadomość narodową. Królestwo Sardynii (Piemont), rządzone przez króla Wiktora Emanuela II i premiera Camillo Cavoura, stało się centrum zjednoczeniowym, wchodząc w sojusz z Francją.
Proces jednoczenia przyśpieszyło zwycięstwo Piemontu i Francji nad Austrią pod Magentą i Solferino (1859), dzięki któremu Lombardia została włączona do Piemontu. Przyłączono też Toskanię, Parmę, Modenę i część Państwa Kościelnego. Giuseppe Garibaldi ze swoją armią "czerwonych koszul" poprowadził słynny "marsz tysiąca", zdobywając Sycylię i Neapol.
Ciekawostka: W 1861 roku ogłoszono powstanie Królestwa Włoch z Wiktorem Emanuelem II jako królem. Rzym stał się stolicą zjednoczonych Włoch dopiero w 1870 roku, a Państwo Kościelne zostało zredukowane jedynie do obszaru Watykanu.
W XIX wieku nasiliła się idea zjednoczenia Niemiec, ale istniały dwie konkurencyjne koncepcje: Małe Niemcy (bez Austrii) – promowane przez Prusy, oraz Wielkie Niemcy – z przewodnią rolą Habsburgów. Proces zjednoczeniowy rozpoczął się w 1834 roku, gdy z inicjatywy Prus powstał Związek Celny, gospodarczo łączący niemieckie państewka.
Kluczowe znaczenie dla zjednoczenia miało objęcie tronu pruskiego przez Wilhelma I Hohenzollerna oraz mianowanie Otto von Bismarcka premierem. Bismarck, zwany "żelaznym kanclerzem", stworzył potężną armię pruską pod dowództwem Helmuta von Moltke i dążył do wyeliminowania Austrii z procesu zjednoczeniowego.
Kolejne konflikty zbrojne umacniały pozycję Prus: najpierw z Danią (przyłączenie Szlezwiku), potem z Austrią (zwycięska bitwa pod Sadową w 1866 r.), co doprowadziło do rozwiązania Związku Niemieckiego i powstania Związku Północnoniemieckiego pod przewodnictwem Prus.
Warto zapamiętać: Zjednoczenie Niemiec przypieczętowała wojna z Francją, sprowokowana przez Bismarcka tzw. depeszą emską. Po klęsce Francji pod Sedanem (1870) i detronizacji Napoleona III, 18 stycznia 1871 roku w Wersalu ogłoszono powstanie II Rzeszy Niemieckiej z cesarzem Wilhelmem I na czele. Francja straciła Lotaryngię i Alzację.
Stany Zjednoczone w XIX wieku dynamicznie się rozwijały, zwiększając liczbę stanów z pierwotnych 13 do 34 w 1860 roku. System federacyjny zapewniał stanom znaczną niezależność. Scena polityczna podzieliła się na dwie główne partie: demokratów (popieranych przez bogatych plantatorów z Południa) i republikanów (popieranych przez przemysłowców z Północy).
Prezydent James Monroe ogłosił w 1823 roku doktrynę, zgodnie z którą USA nie ingerowały w sprawy Europy, prowadząc politykę izolacjonizmu. Kraj doświadczał ogromnego wzrostu demograficznego dzięki imigrantom z Europy, co zwiększało jego różnorodność kulturową. Jednocześnie narastały konflikty z rdzenną ludnością indiańską, którą przesiedlano do rezerwatów.
USA podzieliły się na dwie strefy gospodarcze: przemysłową Północ i rolnicze Południe. Te różnice, wraz z kwestią niewolnictwa, stały się głównym źródłem konfliktu. Na Północy rozwijał się abolicjonizm – ruch zwalczający niewolnictwo, podczas gdy plantatorzy z Południa bronili tradycyjnego porządku społecznego opartego na pracy niewolników.
Najważniejsze: Wybór Abrahama Lincolna na prezydenta w 1860 roku, zwolennika zniesienia niewolnictwa, doprowadził do secesji południowych stanów i utworzenia Skonfederowanych Stanów Ameryki z prezydentem Jeffersonem Davisem. To rozpoczęło wojnę secesyjną (1861-1865), która zakończyła się zwycięstwem Północy, zachowaniem jedności kraju i zniesieniem niewolnictwa.
Wojna secesyjna wybuchła w kwietniu 1861 roku. Początkowo konfederaci pod dowództwem generała Roberta Lee odnosili sukcesy dzięki liczniejszym i lepiej wyszkolonym wojskom. Jednak Unia (Północ) dysponowała większymi zasobami ekonomicznymi i lepszym zapleczem przemysłowym.
Przełomowym momentem był dekret prezydenta Lincolna o zniesieniu niewolnictwa w 1863 roku oraz decydująca bitwa pod Gettysburgiem, która przyniosła zwycięstwo Północy. Generałowie Północy, William Sherman i Ulisses Grant, stosując taktykę "spalonej ziemi", doprowadzili do kapitulacji Południa 9 kwietnia 1865 roku.
Wojna secesyjna przyniosła ogromne straty ludzkie (ponad 600 tysięcy ofiar), ale miała kluczowe znaczenie dla przyszłości USA. Jej skutki polityczne to zachowanie jedności państwa i umocnienie władzy federalnej, a społeczne – zniesienie niewolnictwa i nadanie byłym niewolnikom praw obywatelskich (choć w praktyce dyskryminacja trwała nadal).
Warto wiedzieć: Mimo ogromnych zniszczeń gospodarczych, od lat 80. XIX wieku Stany Zjednoczone weszły w okres intensywnego rozwoju ekonomicznego, stając się jednym z najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. Wojna przyspieszyła także rozwój miast i klasy średniej, zmieniając strukturę społeczną kraju.
W XIX wieku rozpowszechnił się kolonializm – podporządkowanie słabiej rozwiniętych krajów przez potężne państwa europejskie. Do grona mocarstw kolonialnych dołączyły również Stany Zjednoczone i Japonia. W systemie kolonialnym funkcjonowały różne formy zależności: metropolie (kraje macierzyste), protektoraty (z lokalnymi władzami pod kontrolą metropolii), półkolonie (formalnie niepodległe, ale gospodarczo zależne) oraz dominia (kolonie o szerokiej autonomii).
Ekspansja kolonialna miała różnorodne przyczyny. Ekonomiczne – to chęć zdobycia nowych zasobów naturalnych, rynków zbytu i taniej siły roboczej. Polityczne i militarne – wzmocnienie potęgi państwa i kontrola strategicznych obszarów. Kulturowe i społeczne – przekonanie o wyższości cywilizacji europejskiej i misji "cywilizowania" ludów uznawanych za "prymitywne".
Kolonizacja Afryki przyspieszyła w drugiej połowie XIX wieku, gdy rozwój medycyny (m.in. chinina przeciw malarii) ułatwił eksplorację kontynentu. Kluczową rolę odegrała konferencja berlińska (1884-1885), podczas której europejskie mocarstwa dokonały formalnego podziału Afryki. Największe imperia kolonialne zbudowały Wielka Brytania i Francja.
Fascynujące: Indie stały się "perłą w koronie brytyjskiej", Indochiny zajęli Francuzi, a Chiny po wojnach opiumowych zostały zmuszone do otwarcia rynków dla Europejczyków. Japonia jako jedyny kraj azjatycki nie tylko oparła się kolonizacji, ale sama stała się mocarstwem prowadzącym politykę podbojów.
Kolonializm pozostawił trwałe piętno na całym świecie. Z jednej strony przyniósł rozprzestrzenienie cywilizacji europejskiej, wprowadzenie nowoczesnej służby zdrowia, edukacji i chrześcijaństwa. Z drugiej – eksterminację miejscowej ludności, wyzysk ekonomiczny i liczne konflikty zbrojne, jak wojny burskie w Południowej Afryce, podczas których Brytyjczycy stworzyli pierwsze w historii obozy koncentracyjne.
W XIX-wiecznej Europie postępował proces demokratyzacji. Wzrastała aktywność polityczna różnych grup społecznych: burżuazji, inteligencji i robotników. Rozszerzano prawa obywatelskie, w tym prawo wyborcze. Kształtował się nowoczesny system partyjny i powstawały związki zawodowe broniące praw pracowniczych.
Wielka Brytania stała się monarchią parlamentarną z silną pozycją Partii Pracy reprezentującej interesy robotników. Stany Zjednoczone i Francja rozwijały system republikański z silną władzą prezydenta. Ważną rolę w kształtowaniu opinii publicznej zaczęła odgrywać rozwijająca się prasa i pierwsze agencje informacyjne.
Kluczowe: Demokratyzacja nie przebiegała bez napięć i konfliktów. Stary porządek ustępował powoli, a konserwatywne elity często stawiały opór reformom. Jednocześnie pojawiały się radykalne ruchy, które chciały całkowicie zmienić istniejący system społeczno-polityczny.
W XIX wieku rozwinęła się ideologia socjalistyczna, która popierała strajki i protesty robotnicze. Powstawały związki zawodowe i partie polityczne, jak Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD). Karol Marks propagował ideę ogólnoświatowej rewolucji robotniczej, a w 1864 roku powstała I Międzynarodówka. Socjaldemokraci z czasem odrzucili rewolucyjne metody, preferując legalne środki do wprowadzania zmian społecznych.
W odpowiedzi na wyzwania industrializacji i socjalizmu, papież Leon XIII wydał w 1891 roku encyklikę Rerum novarum, krytykującą zarówno komunizm jak i skrajny liberalizm. Dokument głosił solidaryzm społeczny i godność człowieka, stając się fundamentem chrześcijańskiej demokracji (chadecji). Równolegle rozwijał się nacjonalizm, podkreślający znaczenie tożsamości narodowej, który w skrajnej formie prowadził do rasizmu i antysemityzmu.
Ważnym zjawiskiem był ruch na rzecz równouprawnienia kobiet. Emancypantki i sufrażystki walczyły o prawa kobiet do edukacji, pracy zawodowej i udziału w wyborach. Jako pierwsze prawa wyborcze dla kobiet wprowadziły Nowa Zelandia, Australia i Finlandia (pierwsza w Europie), a Polska przyznała je kobietom zaraz po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.
Czy wiesz, że: Encyklika to najważniejszy dokument papieski, adresowany do biskupów, duchowieństwa i wiernych całego świata. "Rerum novarum" była przełomowa, ponieważ po raz pierwszy papież tak obszernie odniósł się do kwestii społecznych i ekonomicznych, tworząc podstawy katolickiej nauki społecznej.
Koniec XIX i początek XX wieku to okres przełomowych odkryć naukowych. Karol Darwin opublikował teorię ewolucji, Albert Einstein sformułował teorię względności, a Zygmunt Freud stworzył psychoanalizę. Iwan Pawłow badał odruchy warunkowe, a Maria Skłodowska-Curie odkryła promieniotwórcze pierwiastki rad i polon, stając się pierwszą kobietą uhonorowaną Nagrodą Nobla.
Tempo rozwoju technologicznego było zawrotne. Alfred Nobel wynalazł dynamit, Guglielmo Marconi skonstruował radio, a Thomas Edison stworzył żarówkę elektryczną. Polski wynalazca Ignacy Łukasiewicz opracował lampę naftową. Bracia Lumière skonstruowali kinematograf, dając początek kinu, które stało się popularną rozrywką.
Literatura tego okresu odzwierciedlała przemiany społeczne. Victor Hugo w "Nędznikach" i Charles Dickens w swoich powieściach opisywali trudne życie niższych klas społecznych. Lew Tołstoj w "Wojnie i pokoju" oraz Fiodor Dostojewski w "Zbrodni i karze" zgłębiali ludzką psychikę. Joseph Conrad w "Jądrze ciemności" podejmował temat kolonializmu.
Inspirujące: Sztuka przeżywała rewolucję – impresjoniści, jak Claude Monet, Auguste Renoir, Édouard Manet czy Berthe Morisot, zerwali z akademickimi regułami, malując świat w nowy, świetlisty sposób. W muzyce tworzyli wielcy kompozytorzy: Richard Wagner, Giuseppe Verdi, Piotr Czajkowski, Igor Strawiński i Giacomo Puccini, których dzieła do dziś zachwycają melomanów.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Misia💖
@misia.oki
Przenieś się do XIX wieku, okresu dynamicznych przemian, który ukształtował współczesny świat. To czas wielkich zjednoczeń narodowych, rozwoju imperiów kolonialnych, nowych ideologii oraz rewolucji przemysłowej i naukowej. Poznasz najważniejsze wydarzenia i procesy, które zmieniły Europę i świat.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Wojna krymska (1853-1856) rozpoczęła się, gdy Rosja próbowała rozszerzyć swoje wpływy na Bałkanach i domagała się dostępu do Ziemi Świętej. Po stronie Turcji stanęły Anglia, Francja i Austria, a kluczowym momentem była obrona twierdzy w Sewastopolu. Po śmierci cara Mikołaja I i objęciu władzy przez Aleksandra II podpisano pokój w Paryżu, który ograniczył wpływy Rosji na Morzu Czarnym.
Włochy w połowie XIX wieku były podzielone na małe państwa, a północ znajdowała się pod okupacją austriacką. Ruch narodowy risorgimento budził włoską świadomość narodową. Królestwo Sardynii (Piemont), rządzone przez króla Wiktora Emanuela II i premiera Camillo Cavoura, stało się centrum zjednoczeniowym, wchodząc w sojusz z Francją.
Proces jednoczenia przyśpieszyło zwycięstwo Piemontu i Francji nad Austrią pod Magentą i Solferino (1859), dzięki któremu Lombardia została włączona do Piemontu. Przyłączono też Toskanię, Parmę, Modenę i część Państwa Kościelnego. Giuseppe Garibaldi ze swoją armią "czerwonych koszul" poprowadził słynny "marsz tysiąca", zdobywając Sycylię i Neapol.
Ciekawostka: W 1861 roku ogłoszono powstanie Królestwa Włoch z Wiktorem Emanuelem II jako królem. Rzym stał się stolicą zjednoczonych Włoch dopiero w 1870 roku, a Państwo Kościelne zostało zredukowane jedynie do obszaru Watykanu.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
W XIX wieku nasiliła się idea zjednoczenia Niemiec, ale istniały dwie konkurencyjne koncepcje: Małe Niemcy (bez Austrii) – promowane przez Prusy, oraz Wielkie Niemcy – z przewodnią rolą Habsburgów. Proces zjednoczeniowy rozpoczął się w 1834 roku, gdy z inicjatywy Prus powstał Związek Celny, gospodarczo łączący niemieckie państewka.
Kluczowe znaczenie dla zjednoczenia miało objęcie tronu pruskiego przez Wilhelma I Hohenzollerna oraz mianowanie Otto von Bismarcka premierem. Bismarck, zwany "żelaznym kanclerzem", stworzył potężną armię pruską pod dowództwem Helmuta von Moltke i dążył do wyeliminowania Austrii z procesu zjednoczeniowego.
Kolejne konflikty zbrojne umacniały pozycję Prus: najpierw z Danią (przyłączenie Szlezwiku), potem z Austrią (zwycięska bitwa pod Sadową w 1866 r.), co doprowadziło do rozwiązania Związku Niemieckiego i powstania Związku Północnoniemieckiego pod przewodnictwem Prus.
Warto zapamiętać: Zjednoczenie Niemiec przypieczętowała wojna z Francją, sprowokowana przez Bismarcka tzw. depeszą emską. Po klęsce Francji pod Sedanem (1870) i detronizacji Napoleona III, 18 stycznia 1871 roku w Wersalu ogłoszono powstanie II Rzeszy Niemieckiej z cesarzem Wilhelmem I na czele. Francja straciła Lotaryngię i Alzację.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Stany Zjednoczone w XIX wieku dynamicznie się rozwijały, zwiększając liczbę stanów z pierwotnych 13 do 34 w 1860 roku. System federacyjny zapewniał stanom znaczną niezależność. Scena polityczna podzieliła się na dwie główne partie: demokratów (popieranych przez bogatych plantatorów z Południa) i republikanów (popieranych przez przemysłowców z Północy).
Prezydent James Monroe ogłosił w 1823 roku doktrynę, zgodnie z którą USA nie ingerowały w sprawy Europy, prowadząc politykę izolacjonizmu. Kraj doświadczał ogromnego wzrostu demograficznego dzięki imigrantom z Europy, co zwiększało jego różnorodność kulturową. Jednocześnie narastały konflikty z rdzenną ludnością indiańską, którą przesiedlano do rezerwatów.
USA podzieliły się na dwie strefy gospodarcze: przemysłową Północ i rolnicze Południe. Te różnice, wraz z kwestią niewolnictwa, stały się głównym źródłem konfliktu. Na Północy rozwijał się abolicjonizm – ruch zwalczający niewolnictwo, podczas gdy plantatorzy z Południa bronili tradycyjnego porządku społecznego opartego na pracy niewolników.
Najważniejsze: Wybór Abrahama Lincolna na prezydenta w 1860 roku, zwolennika zniesienia niewolnictwa, doprowadził do secesji południowych stanów i utworzenia Skonfederowanych Stanów Ameryki z prezydentem Jeffersonem Davisem. To rozpoczęło wojnę secesyjną (1861-1865), która zakończyła się zwycięstwem Północy, zachowaniem jedności kraju i zniesieniem niewolnictwa.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Wojna secesyjna wybuchła w kwietniu 1861 roku. Początkowo konfederaci pod dowództwem generała Roberta Lee odnosili sukcesy dzięki liczniejszym i lepiej wyszkolonym wojskom. Jednak Unia (Północ) dysponowała większymi zasobami ekonomicznymi i lepszym zapleczem przemysłowym.
Przełomowym momentem był dekret prezydenta Lincolna o zniesieniu niewolnictwa w 1863 roku oraz decydująca bitwa pod Gettysburgiem, która przyniosła zwycięstwo Północy. Generałowie Północy, William Sherman i Ulisses Grant, stosując taktykę "spalonej ziemi", doprowadzili do kapitulacji Południa 9 kwietnia 1865 roku.
Wojna secesyjna przyniosła ogromne straty ludzkie (ponad 600 tysięcy ofiar), ale miała kluczowe znaczenie dla przyszłości USA. Jej skutki polityczne to zachowanie jedności państwa i umocnienie władzy federalnej, a społeczne – zniesienie niewolnictwa i nadanie byłym niewolnikom praw obywatelskich (choć w praktyce dyskryminacja trwała nadal).
Warto wiedzieć: Mimo ogromnych zniszczeń gospodarczych, od lat 80. XIX wieku Stany Zjednoczone weszły w okres intensywnego rozwoju ekonomicznego, stając się jednym z najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. Wojna przyspieszyła także rozwój miast i klasy średniej, zmieniając strukturę społeczną kraju.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
W XIX wieku rozpowszechnił się kolonializm – podporządkowanie słabiej rozwiniętych krajów przez potężne państwa europejskie. Do grona mocarstw kolonialnych dołączyły również Stany Zjednoczone i Japonia. W systemie kolonialnym funkcjonowały różne formy zależności: metropolie (kraje macierzyste), protektoraty (z lokalnymi władzami pod kontrolą metropolii), półkolonie (formalnie niepodległe, ale gospodarczo zależne) oraz dominia (kolonie o szerokiej autonomii).
Ekspansja kolonialna miała różnorodne przyczyny. Ekonomiczne – to chęć zdobycia nowych zasobów naturalnych, rynków zbytu i taniej siły roboczej. Polityczne i militarne – wzmocnienie potęgi państwa i kontrola strategicznych obszarów. Kulturowe i społeczne – przekonanie o wyższości cywilizacji europejskiej i misji "cywilizowania" ludów uznawanych za "prymitywne".
Kolonizacja Afryki przyspieszyła w drugiej połowie XIX wieku, gdy rozwój medycyny (m.in. chinina przeciw malarii) ułatwił eksplorację kontynentu. Kluczową rolę odegrała konferencja berlińska (1884-1885), podczas której europejskie mocarstwa dokonały formalnego podziału Afryki. Największe imperia kolonialne zbudowały Wielka Brytania i Francja.
Fascynujące: Indie stały się "perłą w koronie brytyjskiej", Indochiny zajęli Francuzi, a Chiny po wojnach opiumowych zostały zmuszone do otwarcia rynków dla Europejczyków. Japonia jako jedyny kraj azjatycki nie tylko oparła się kolonizacji, ale sama stała się mocarstwem prowadzącym politykę podbojów.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Kolonializm pozostawił trwałe piętno na całym świecie. Z jednej strony przyniósł rozprzestrzenienie cywilizacji europejskiej, wprowadzenie nowoczesnej służby zdrowia, edukacji i chrześcijaństwa. Z drugiej – eksterminację miejscowej ludności, wyzysk ekonomiczny i liczne konflikty zbrojne, jak wojny burskie w Południowej Afryce, podczas których Brytyjczycy stworzyli pierwsze w historii obozy koncentracyjne.
W XIX-wiecznej Europie postępował proces demokratyzacji. Wzrastała aktywność polityczna różnych grup społecznych: burżuazji, inteligencji i robotników. Rozszerzano prawa obywatelskie, w tym prawo wyborcze. Kształtował się nowoczesny system partyjny i powstawały związki zawodowe broniące praw pracowniczych.
Wielka Brytania stała się monarchią parlamentarną z silną pozycją Partii Pracy reprezentującej interesy robotników. Stany Zjednoczone i Francja rozwijały system republikański z silną władzą prezydenta. Ważną rolę w kształtowaniu opinii publicznej zaczęła odgrywać rozwijająca się prasa i pierwsze agencje informacyjne.
Kluczowe: Demokratyzacja nie przebiegała bez napięć i konfliktów. Stary porządek ustępował powoli, a konserwatywne elity często stawiały opór reformom. Jednocześnie pojawiały się radykalne ruchy, które chciały całkowicie zmienić istniejący system społeczno-polityczny.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
W XIX wieku rozwinęła się ideologia socjalistyczna, która popierała strajki i protesty robotnicze. Powstawały związki zawodowe i partie polityczne, jak Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD). Karol Marks propagował ideę ogólnoświatowej rewolucji robotniczej, a w 1864 roku powstała I Międzynarodówka. Socjaldemokraci z czasem odrzucili rewolucyjne metody, preferując legalne środki do wprowadzania zmian społecznych.
W odpowiedzi na wyzwania industrializacji i socjalizmu, papież Leon XIII wydał w 1891 roku encyklikę Rerum novarum, krytykującą zarówno komunizm jak i skrajny liberalizm. Dokument głosił solidaryzm społeczny i godność człowieka, stając się fundamentem chrześcijańskiej demokracji (chadecji). Równolegle rozwijał się nacjonalizm, podkreślający znaczenie tożsamości narodowej, który w skrajnej formie prowadził do rasizmu i antysemityzmu.
Ważnym zjawiskiem był ruch na rzecz równouprawnienia kobiet. Emancypantki i sufrażystki walczyły o prawa kobiet do edukacji, pracy zawodowej i udziału w wyborach. Jako pierwsze prawa wyborcze dla kobiet wprowadziły Nowa Zelandia, Australia i Finlandia (pierwsza w Europie), a Polska przyznała je kobietom zaraz po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.
Czy wiesz, że: Encyklika to najważniejszy dokument papieski, adresowany do biskupów, duchowieństwa i wiernych całego świata. "Rerum novarum" była przełomowa, ponieważ po raz pierwszy papież tak obszernie odniósł się do kwestii społecznych i ekonomicznych, tworząc podstawy katolickiej nauki społecznej.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Koniec XIX i początek XX wieku to okres przełomowych odkryć naukowych. Karol Darwin opublikował teorię ewolucji, Albert Einstein sformułował teorię względności, a Zygmunt Freud stworzył psychoanalizę. Iwan Pawłow badał odruchy warunkowe, a Maria Skłodowska-Curie odkryła promieniotwórcze pierwiastki rad i polon, stając się pierwszą kobietą uhonorowaną Nagrodą Nobla.
Tempo rozwoju technologicznego było zawrotne. Alfred Nobel wynalazł dynamit, Guglielmo Marconi skonstruował radio, a Thomas Edison stworzył żarówkę elektryczną. Polski wynalazca Ignacy Łukasiewicz opracował lampę naftową. Bracia Lumière skonstruowali kinematograf, dając początek kinu, które stało się popularną rozrywką.
Literatura tego okresu odzwierciedlała przemiany społeczne. Victor Hugo w "Nędznikach" i Charles Dickens w swoich powieściach opisywali trudne życie niższych klas społecznych. Lew Tołstoj w "Wojnie i pokoju" oraz Fiodor Dostojewski w "Zbrodni i karze" zgłębiali ludzką psychikę. Joseph Conrad w "Jądrze ciemności" podejmował temat kolonializmu.
Inspirujące: Sztuka przeżywała rewolucję – impresjoniści, jak Claude Monet, Auguste Renoir, Édouard Manet czy Berthe Morisot, zerwali z akademickimi regułami, malując świat w nowy, świetlisty sposób. W muzyce tworzyli wielcy kompozytorzy: Richard Wagner, Giuseppe Verdi, Piotr Czajkowski, Igor Strawiński i Giacomo Puccini, których dzieła do dziś zachwycają melomanów.
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
29
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
