Śmierć Stalina i destalinizacja

Po śmierci Józefa Stalina 5 marca 1953 roku rozpoczął się okres rywalizacji o władzę w ZSRR. Główni rywale to:

1. Ławrientij Beria - szef tajnych służb
2. Gieorgij Malenkow - członek Biura Politycznego KC KPZS
3. Nikita Chruszczow - członek Biura Politycznego KC KPZS

Ostatecznie władzę przejął Chruszczow, który zainicjował proces destalinizacji:

• Ogłoszono amnestię
• Zwiększono nakłady na przemysł lekki i spożywczy
• Wprowadzono udogodnienia dla rolników
• Odchodzono od masowych represji

Definition: Destalinizacja - proces odchodzenia od stalinowskiego modelu sprawowania władzy, zapoczątkowany po śmierci Stalina.

Kulminacyjnym momentem destalinizacji był XX Zjazd KPZS w lutym 1956 roku, podczas którego Chruszczow wygłosił tajny referat krytykujący kult jednostki i zbrodnie stalinowskie.

Highlight: Okres po śmierci Stalina, nazywany "odwilżą", przyniósł pewne złagodzenie reżimu komunistycznego w ZSRR i krajach bloku wschodniego.

Żelazna kurtyna i podział Europy

Zimna wojna rozpoczęła się po II wojnie światowej, dzieląc Europę na dwa bloki. Blok zachodni znalazł się pod wpływem USA, podczas gdy blok wschodni był kontrolowany przez ZSRR. We wszystkich państwach bloku wschodniego władzę przejęły rządy zdominowane przez komunistów.

Highlight: Winston Churchill w 1946 roku użył terminu "żelazna kurtyna" do opisania podziału Europy.

Równocześnie z podziałem kontynentu, pojawiły się idee zjednoczonej Europy. Dwie główne wizje to:

1. Jean Monnet postulował ścisłą integrację polityczną, gospodarczą i wojskową, co miało doprowadzić do powstania Stanów Zjednoczonych Europy.
2. Charles de Gaulle podkreślał znaczenie kultury i tradycji narodowej, popierając integrację gospodarczą przy zachowaniu suwerenności politycznej.

Vocabulary: Integracja europejska po II wojnie światowej - proces jednoczenia państw europejskich w sferze politycznej, gospodarczej i społecznej.

Ważne kroki w kierunku integracji europejskiej:

• Utworzenie unii celnej Beneluksu w 1948 roku
• Powstanie Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OEEC) w 1948 roku
• Utworzenie Rady Europy w 1949 roku
• Podpisanie traktatu paryskiego w 1951 roku, powołującego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

Example: Benelux, utworzony przez Belgię, Holandię i Luksemburg, był pierwszym krokiem w kierunku integracji gospodarczej w Europie Zachodniej.