Francja w dobie restauracji i sytuacja w Rosji

We Francji, po upadku Napoleona, władzę w kraju w 1814 roku objął Ludwik XVIII, który starał się zaprowadzić kompromis między starym a nowym porządkiem. Król w czerwcu 1814 roku oktrojował Kartę Konstytucyjną, która wprowadzała dwuizbowy parlament i zachowywała niektóre zdobycze rewolucji.

Definition: Karta Konstytucyjna - dokument ustrojowy nadany przez Ludwika XVIII, wprowadzający we Francji monarchię konstytucyjną.

Niezadowoleni z ustaw byli rojaliści (zwolennicy monarchii) oraz radykalni ultrasi. Ich działalność zapoczątkowała okres białego terroru, czyli prześladowań bonapartystów. Sytuacja zaostrzyła się, gdy władzę objął Karol X Burbon, który całkowicie zrezygnował z ugodowej polityki swojego poprzednika.

W Rosji polityka cara Aleksandra I miała charakter dwutorowy: w Polsce władca wprowadził szereg liberalnych ustaw, w Rosji zaś całkowicie z nich zrezygnował. Symbolem zmian były rządy gen. Aleksieja Arakczejewa - arakczejewszczyzna.

Vocabulary: Arakczejewszczyzna - system rządów w Rosji charakteryzujący się surowością, biurokratyzmem i militaryzmem.

Ruchy rewolucyjne w Rosji i powstanie dekabrystów

W Rosji pierwsze tajne organizacje przeciw absolutyzmowi carskiemu zaczęli tworzyć młodzi oficerowie i uczestnicy wojen napoleońskich, romantyczni literaci, urzędnicy oraz przedstawiciele młodego pokolenia szlachty i arystokracji.

Highlight: W 1816 roku utworzono tajny Związek Ocalenia Publicznego, który później przekształcił się w Związek Dobra Publicznego.

Po rozwiązaniu Związku Dobra Publicznego powstały dwie kolejne organizacje:

1. Republikański Związek Południowy w Tulczynie, z płk. Pawłem Pestelem na czele.
2. Związek Północny w Petersburgu, którego członkowie domagali się przekształcenia Rosji w monarchię konstytucyjną.

Powstanie dekabrystów wybuchło 25 grudnia 1825 roku w Petersburgu. Było to działanie Związku Północnego, które jednak w skutek zdrady i złego dowodzenia szybko upadło. Po stłumieniu powstania nastał okres represji i terroru w Rosji.

Quote: "Powstanie dekabrystów było pierwszym zorganizowanym wystąpieniem przeciwko caratowi w Rosji, mimo porażki stało się inspiracją dla przyszłych pokoleń rewolucjonistów."

Początki systemu wiedeńskiego

Kongres wiedeński i jego postanowienia spotkały się z oporem ze strony społeczeństwa, które w czasach napoleońskich zmieniło swoje postrzeganie świata. Szczególny sprzeciw wyrazili mieszczanie, zwolennicy idei liberalno-demokratycznych oraz narody dążące do utworzenia własnych państw. Mocarstwa europejskie starały się przeciwstawić ruchom narodowowyzwoleńczym, a politykę restauracji popierał także Kościół rzymskokatolicki w ramach tzw. "sojuszu ołtarza z tronem".

Highlight: W 1820 roku powstała zasada wspólnej odpowiedzialności państw Świętego Przymierza, które przyznały sobie wzajemne prawo do interwencji.

Postanowienia kongresu wiedeńskiego dotyczące Włoch obejmowały likwidację utworzonego przez Napoleona Królestwa Włoch i utrzymanie rozbicia politycznego Italii. W odpowiedzi na tę sytuację powstał ruch karbonariuszy, którego członkami byli głównie studenci, romantycy i przedstawiciele wolnych zawodów.

Vocabulary: Karbonariusze (węglarze) - tajne stowarzyszenie rewolucyjne działające we Włoszech w XIX wieku.

Karbonariusze opierali swoje działania na metodach rewolucyjnych i wierzyli w skuteczność terroru indywidualnego. W 1820 roku wzniecili powstanie w Królestwie Obojga Sycylii pod dowództwem księdza Luigiego Minichiniego.