Greckie poleis - początki i rozwój
Okres archaiczny VIII−VIw.p.n.e. to czas prawdziwego odrodzenia kulturalnego w Grecji. Właśnie wtedy ukształtował się charakterystyczny grecki styl życia oraz rozwinęły się pismo, kultura i religia. W tym czasie pojawiła się też wyjątkowa forma państwowości - polis (l.mn. poleis), czyli miasto-państwo rządzone przez wspólnotę obywateli.
Poleis przechodziły przez różne formy ustrojowe. Początkowo władzę sprawowali królowie (ustrój monarchiczny), później arystokraci (ustrój oligarchiczny), a w końcu lud (ustrój demokratyczny). W niektórych miastach, w czasie schyłku oligarchii, władzę przejmowali tyrani, a ich sposób rządzenia nazywano tyranią.
Ważnym procesem w historii poleis była wielka kolonizacja. Przyczyniło się do niej przeludnienie, brak wystarczającej ilości ziem uprawnych oraz niedobór surowców. Za pionierów kolonizacji uważa się mieszkańców Eubei, którzy około 770 r. p.n.e. założyli pierwszą osadę, przekształconą później w metropolię.
Ciekawostka: Mimo życia na odległych od siebie terenach, Grecy zachowali silne poczucie wspólnoty oparte na wspólnym pochodzeniu, języku, miejscach kultu oraz tradycjach i zwyczajach. To właśnie ta wspólnota kulturowa, a nie polityczna, definiowała starożytną Grecję!