Przyczyny i główne wyprawy odkrywcze

Wielkie odkrycia geograficzne były rezultatem wielu czynników, w tym rozwoju technologii żeglarskiej, ciekawości Europejczyków i chęci chrystianizacji nowych ludów. Kluczowe wyprawy obejmowały:

1. Wyprawy Portugalczyków:

   • Vasco da Gama odkrył drogę morską do Indii
   • Bartolomeu Dias opłynął Przylądek Dobrej Nadziei
   • Henryk Żeglarz przyczynił się do rozwoju portugalskiej floty

2. Wyprawy Hiszpanów:

   • Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę w 1492 roku
   • Ferdynand Magellan rozpoczął pierwszą podróż dookoła świata
   • Amerigo Vespucci badał wybrzeża Ameryki Południowej

Highlight: Wielkie odkrycia geograficzne doprowadziły do potwierdzenia teorii o kulistości Ziemi i poszerzenia wiedzy Europejczyków o świecie.

Vocabulary: Konkwista - termin oznaczający podbój i kolonizację Ameryki przez Hiszpanów i Portugalczyków.

Skutki odkryć geograficznych były dalekosiężne, obejmując powstanie pierwszych światowych imperiów i podział stref wpływów między Hiszpanię i Portugalię na mocy traktatu w Tordesillas z 1494 roku.

Cywilizacje prekolumbijskie i podboje kolonialne

Cywilizacje prekolumbijskie, takie jak Olmekowie, Majowie, Aztekowie i Inkowie, rozwinęły zaawansowane kultury w Ameryce przed przybyciem Europejczyków. Każda z tych cywilizacji miała unikalne osiągnięcia:

• Olmekowie stworzyli najstarszy system pisma w Ameryce
• Majowie słynęli z obserwacji astronomicznych i osiągnięć naukowych
• Aztekowie rozwinęli zaawansowane rolnictwo i rzemiosło
• Inkowie budowali imponujące miasta, takie jak Machu Picchu

Example: Cywilizacje prekolumbijskie mapa często pokazuje, że Majowie zamieszkiwali tereny dzisiejszego Meksyku i Gwatemali, Aztekowie centralny Meksyk, a Inkowie rozległe obszary wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej.

Konkwista w Ameryce była prowadzona przez słynnych konkwistadorów, takich jak:

• Hernán Cortés, który podbił imperium Azteków w latach 1519-1521
• Francisco Pizarro, który pokonał Inków i zajął ich stolicę Cuzco

Definition: Konkwistador to hiszpański lub portugalski zdobywca, który brał udział w podboju i kolonizacji Ameryki w XV i XVI wieku.

Skutki ekspansji kolonialnej były dramatyczne dla rdzennych mieszkańców Ameryki, prowadząc do wyludnienia obszarów, epidemii chorób zakaźnych i zniszczenia kultury indiańskiej.

Handel trójkątny i przemiany gospodarcze

Handel trójkątny był kluczowym elementem gospodarki kolonialnej, łączącym Europę, Afrykę i Ameryki. System ten obejmował:

1. Transport niewolników z Afryki do Ameryki
2. Wysyłkę surowców i towarów kolonialnych z Ameryki do Europy
3. Eksport europejskich wyrobów do Afryki

Highlight: Handel trójkątny przyczynił się do rozwoju gospodarczego Europy, ale miał katastrofalne skutki dla Afryki i rdzennych mieszkańców Ameryki.

W XVI wieku w Europie zaszły znaczące przemiany społeczno-gospodarcze:

• Urbanizacja i rozwój dużych miast, takich jak Stambuł, Paryż i Londyn
• Powstanie nowych form organizacji produkcji:
  • System nakładczy
  • Manufaktury
• Rozwój bankowości i giełd towarowych

Vocabulary: Manufaktura to zakład produkcyjny grupujący wielu rzemieślników różnych specjalizacji, którzy wspólnie wytwarzali produkty.

Zmiany te doprowadziły do powstania dualizmu gospodarczego w Europie, z granicą przebiegającą wzdłuż rzeki Łaby.