Powstanie Listopadowe
Powstanie listopadowe wybuchło z kilku istotnych powodów. Wpływ na to miały zwycięskie rewolucje w Belgii i Francji, groźba wykrycia spisku Wysockiego oraz założenie, że do walki przyłączy się całe społeczeństwo – co okazało się błędne, bo chłopi nie widzieli w tym sensu.
Wybuch nastąpił w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku. Powstańcy zaatakowali Belweder, chcąc pojmać księcia Konstantego Romanowa, który jednak zdołał uciec. Belwederczycy zdobyli Arsenał i starli się z Rosjanami na moście w Łazienkach. Po nocnych walkach Rosjanie wycofali się, a powstańcy utworzyli rząd tymczasowy. Pierwszy dyktator powstania, Józef Chłopicki, próbował negocjować z carem Mikołajem I, ale ten zażądał bezwarunkowej kapitulacji.
W styczniu 1831 roku sejm dokonał detronizacji Mikołaja I, co rozpoczęło regularną wojnę. Po serii bitew, w tym przegranej pod Ostrołęką, władzę w Warszawie przejął gen. Jan Krukowiecki, który zdecydował o kapitulacji. Ostatni dyktator, gen. Maciej Rybiński, odmówił oficjalnej kapitulacji i uciekł do Prus.
Pamiętaj: Skutki powstania były druzgocące dla Polaków. Nastąpiły masowe zsyłki na Syberię, konfiskaty majątków, Wielka Emigracja i katorga. Zniesiono konstytucję, polską armię i sejm, wprowadzając Statut Organiczny. Nowym namiestnikiem został Iwan Paskiewicz, a w kraju zapanował 25-letni stan wojenny i okres surowych represji.