Język polski
Biologia
Chemia
Historia
Geografia
Aparat ruchu
Układ wydalniczy
Komórka
Bakterie i wirusy. organizmy beztkankowe
Genetyka klasyczna
Badania przyrodnicze
Ekologia
Organizm człowieka jako funkcjonalna całość
Metabolizm
Genetyka molekularna
Układ pokarmowy
Proste zwierzęta bezkręgowe
Genetyka
Rozmnażanie i rozwój człowieka
Chemiczne podstawy życia
Pokaż wszystkie tematy
Systematyka związków nieorganicznych
Węglowodory
Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Świat substancji
Pochodne węglowodorów
Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Stechiometria
Gazy i ich mieszaniny
Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych
Kwasy
Sole
Wodorotlenki a zasady
Roztwory
Reakcje utleniania-redukcji. elektrochemia
Pokaż wszystkie tematy
14
0
Nik
12.12.2025
Historia
historia sztuki - prehistoria
584
•
12 gru 2025
•
Nik
@arszenik
Prehistoria to ogromny okres w dziejach ludzkości, zanim człowiek zaczął... Pokaż więcej
Prehistoria obejmuje niezwykle długi okres rozwoju człowieka, zanim nauczyliśmy się zapisywać naszą historię. Pierwsi ludzie pojawili się około miliona lat temu, a na ziemiach polskich około 200 tysięcy lat p.n.e.
Tradycyjnie dzielimy prehistorię na kilka głównych epok. Paleolit (starsza epoka kamienia) zaczął się około 500 tysięcy lat p.n.e. i był najdłuższym okresem. Następnie przyszedł mezolit (środkowa epoka kamienia) od około 8 tysięcy lat p.n.e. i neolit (młodsza epoka kamienia) od około 6 tysięcy lat p.n.e.
Później ludzkość weszła w epokę brązu (do 700 roku p.n.e.) i epokę żelaza (do 450 roku n.e.). Prehistorię kończy okres wędrówek ludów trwający do około 650 roku n.e.
💡 Każda z tych epok przyniosła przełomowe zmiany w stylu życia, technologii i sztuce ludzi prehistorycznych!
Paleolit dał nam najwspanialsze malowidła jaskiniowe, które nawet Pablo Picasso podsumował słowami: "Wszystko po Altemirze to już tylko dekadencja". Te arcydzieła znajdują się głównie w grotach Francji i Hiszpanii, z których najsławniejsza – Lascaux – została odkryta dopiero w 1940 roku przez przypadek, przez lokalnych chłopców.
W malarstwie paleolitycznym zwierzęta są głównym tematem i przedstawiane są z niesamowitą dokładnością i wyczuciem ruchu. Człowiek pojawia się rzadko i jest malowany bardziej schematycznie. Dopiero późniejsze malowidła pokazują sceny z polowań i życia codziennego.
Te wspaniałe wizerunki zwierząt miały zapewne głębsze, kultowe znaczenie. Warto zauważyć, że groty z malowidłami nie były miejscami zamieszkania, lecz raczej sanktuariami - miejscami przeznaczonymi do sprawowania obrzędów religijnych.
🔍 Co ciekawe, paleolityczni artyści nie potrzebowali nowoczesnych narzędzi, by tworzyć dzieła, które zachwycają nas do dziś – wystarczyły im naturalne pigmenty i własna wyobraźnia!
Jednym z najsłynniejszych zabytków sztuki paleolitycznej jest Wenus z Willendorfu – niewielka figurka kobieca mierząca zaledwie 11,1 cm. Wyrzeźbiona z kamienia kredowego i pomalowana czerwoną ochrą, powstała między 24000 a 22000 rokiem p.n.e.
Ta figurka należy do całej kategorii podobnych statuetek zwanych "paleolitycznymi Wenus", które znajdowano na olbrzymim obszarze od Atlantyku aż po Jezioro Bajkał. Wykonywano je z różnych materiałów: kamienia, kości, gliny, rogu czy gagatu.
Wszystkie te figurki mają wspólne cechy: schematyczną głowę, drobne ramiona i stopy, ale bardzo rozbudowany korpus. Artyści celowo podkreślali cechy płciowe i macierzyńskie – obfity biust i pośladki. Figurki cechuje też wyraźna symetria pionowa i poprzeczna, nadająca im wrzecionowaty kształt.
🌟 Archeologowie uważają, że te figurki były związane z kultem płodności i bóstwami opiekującymi się kobietami w czasie ciąży i porodu - były więc ważnymi przedmiotami kultowymi, a nie tylko ozdobami!
Artyści paleolityczni stosowali zadziwiająco zaawansowane techniki malarskie. Najpierw ryto kontur w skale, a następnie wypełniano go farbą. Używano palców, dmuchawek i pędzli z włosia do rozprowadzania farby wymieszanej z wodą lub tłuszczem.
Głównym barwnikiem była ochra – naturalny pigment mineralny. Przez prażenie uzyskiwano różne jej odcienie, od żółci przez czerwienie po fiolet. Czerń otrzymywano ze zwęglonych kości zwierzęcych. Jako naturalne białe tło służyła skała wapienna.
Z czasem artyści odkryli wartość waloru – rozjaśniając barwę w niektórych miejscach, osiągali wrażenie bryłowatości, jak w słynnych malowidłach z Altamiry. Widać wyraźną ewolucję techniki – od prostych znaków, przez schematyczne głowy zwierząt, po całe, doskonale uchwycone w ruchu sylwetki.
🎨 Pomyśl tylko - prehistoryczni artyści odkryli podstawy technik malarskich, które nadal stosujemy dzisiaj, choć nie mieli dostępu do szkół artystycznych ani podręczników!
Około 10 tysięcy lat temu sztuka europejska zaczęła się zmieniać – malarstwo jaskiniowe ustąpiło miejsca sztuce użytkowej. Ludzie prowadzili już osiadły tryb życia, hodowali zwierzęta, uprawiali ziemię, zajmowali się tkactwem i wyrobem ceramiki.
Mimo że domostwa były jeszcze prymitywne (szałasy, ziemianki, budowle na palach), pojawiły się pierwsze formy architektury monumentalnej – megality. Te ogromne kamienne konstrukcje znajdowane są głównie na wybrzeżach północnej Europy i mają różne układy: pionowe menhiry stoją pojedynczo, w szeregach lub tworzą kręgi.
Megality pełniły funkcje religijne – prawdopodobnie służyły kultowi słońca lub stanowiły komory grobowe. To właśnie w neolicie zaczęła się rozwijać architektura sakralna, której celem było oddawanie czci siłom natury.
🪨 Czy wiesz, że te kamienne kolosy ważą często kilkadziesiąt ton? Do dziś naukowcy spierają się, w jaki sposób ludzie bez zaawansowanej technologii byli w stanie je transportować i ustawiać!
Stonehenge to najbardziej znany przykład megalitycznej budowli, ściśle związanej z kultem Słońca i Księżyca. Ten kamienny krąg w Wielkiej Brytanii składa się z 30 bloków w zewnętrznym kole i około 49 w wewnętrznym. Kamienie mają 7 metrów długości i ważą ponad 40 ton!
Największą zagadką Stonehenge jest transport tych olbrzymich głazów. Badania wskazują, że pochodzą z Walii, oddalonej o 300 km. Niektórzy uważają, że była to świątynia, inni - że najstarsze na świecie obserwatorium astronomiczne lub swoisty kalendarz solarny.
W neolicie i epoce brązu rozkwitła też sztuka dekoracyjna. Ludzie zdobili naczynia z gliny, narzędzia, broń, a biżuteria osiągała wysoką dokładność wykonania. Najpopularniejszą formą dekoracji był ornament - kompozycja rytmiczna, często pasowa lub symetryczna, złożona z powtarzalnych motywów geometrycznych lub organicznych.
✨ Stonehenge to nie tylko zabytek - do dziś tysiące ludzi gromadzą się tam podczas przesilenia letniego, czując wyjątkową energię tego miejsca!
Ornament zawsze pozostawał w ścisłym związku z przedmiotem, który zdobił. Obiegał naczynia w postaci pasów, podkreślając ich naturalny kształt i wyodrębniając charakterystyczne miejsca. Te zdobienia nie były przypadkowe - tworzyły przemyślaną, rytmiczną kompozycję.
Z okresu neolitu i brązu pochodzą szczególnie piękne wyroby Scytów - koczowniczego ludu pasterskiego, który między IX a IV wiekiem p.n.e. zamieszkiwał ogromne tereny od Karpat po Ałtaj. Scytowie słynęli z mistrzowskiej obróbki metali, zwłaszcza złota.
Wśród zachowanych dzieł sztuki scytyjskiej wyróżniają się przedmioty codziennego użytku, jak choćby złoty grzebień przechowywany obecnie w Ermitażu w Sankt Petersburgu. Powstał on między V a III wiekiem p.n.e. i jest przykładem niezwykłego kunsztu rzemieślniczego.
🏹 Scytowie byli nie tylko utalentowanymi rzemieślnikami, ale też znakomitymi wojownikami - ich umiejętność strzelania z łuku podczas jazdy konnej budziła postrach wśród sąsiadów!
W okresie neolitu rozwinęła się rzeźba sakralna w postaci kamiennych posągów bóstw, zwanych idolami. Te figurki były tak uproszczone, że ledwo przypominały postać ludzką czy zwierzęcą - ich forma była skrajnie uogólniona, niemal abstrakcyjna.
Uderza tu brak bezpośredniej inspiracji przyrodą, co stanowi wyraźny kontrast do naturalistycznej sztuki paleolitu. Idole neolityczne "czyta się" niemal jak znaki abstrakcyjne, a nie próby odwzorowania rzeczywistości. Wiele z nich możemy dziś podziwiać w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach.
Ewolucja sztuki od schyłku paleolitu do neolitu poszła więc w kierunku od naśladowania natury do wyrażania idei, od realistycznego odwzorowywania do silnego przetworzenia. Już w prehistorii wytworzyły się podstawowe funkcje sztuki: ideowa (malarstwo jaskiniowe, rzeźba), estetyczna (ozdoby) i użytkowa (architektura).
🗿 Patrząc na prehistoryczne idole, możesz zobaczyć początki abstrakcji w sztuce - to dowód, że ludzie od zawsze mieli potrzebę nie tylko naśladowania rzeczywistości, ale i jej interpretowania!
Rozwój sztuki w prehistorii można prześledzić od najprostszych form do coraz bardziej złożonych. Około 50 tysięcy lat temu pojawiły się pierwsze nacięcia na kościach, odkryto barwę i zaczęto tworzyć proste ozdoby.
Około 30 tysięcy lat temu rozwinęła się technika rytu, pojawiły się znaki symboliczne i pierwsze figurki kobiet-matek. W okresie 20-15 tysięcy lat p.n.e. artyści tworzyli już sylwety zwierząt z wypełnieniem barwnym i podejmowali pierwsze próby perspektywy.
Między 15 a 10 tysięcy lat p.n.e. sztuka osiągnęła szczyt realizmu, z poprawnymi proporcjami i sugestią bryły. Z tego okresu pochodzi słynna Altamira. Później, od 10 tysięcy lat p.n.e., rozwinęła się sztuka dekoracyjna, drobna rzeźba i początki architektury.
🔍 Pomyśl o tym: od prostych nacięć na kościach do wspaniałych malowideł w Lascaux i Altamirze minęło zaledwie 40 tysięcy lat - to pokazuje, jak szybko rozwijała się ludzka kreatywność nawet w czasach prehistorycznych!
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
App Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Nik
@arszenik
Prehistoria to ogromny okres w dziejach ludzkości, zanim człowiek zaczął spisywać swoją historię. Sztuka tego czasu ewoluowała od prymitywnych rytów do zaawansowanych malowideł jaskiniowych, a później megalitów i wyrobów rzemieślniczych, pokazując rozwój ludzkich umiejętności i kultury.
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Prehistoria obejmuje niezwykle długi okres rozwoju człowieka, zanim nauczyliśmy się zapisywać naszą historię. Pierwsi ludzie pojawili się około miliona lat temu, a na ziemiach polskich około 200 tysięcy lat p.n.e.
Tradycyjnie dzielimy prehistorię na kilka głównych epok. Paleolit (starsza epoka kamienia) zaczął się około 500 tysięcy lat p.n.e. i był najdłuższym okresem. Następnie przyszedł mezolit (środkowa epoka kamienia) od około 8 tysięcy lat p.n.e. i neolit (młodsza epoka kamienia) od około 6 tysięcy lat p.n.e.
Później ludzkość weszła w epokę brązu (do 700 roku p.n.e.) i epokę żelaza (do 450 roku n.e.). Prehistorię kończy okres wędrówek ludów trwający do około 650 roku n.e.
💡 Każda z tych epok przyniosła przełomowe zmiany w stylu życia, technologii i sztuce ludzi prehistorycznych!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Paleolit dał nam najwspanialsze malowidła jaskiniowe, które nawet Pablo Picasso podsumował słowami: "Wszystko po Altemirze to już tylko dekadencja". Te arcydzieła znajdują się głównie w grotach Francji i Hiszpanii, z których najsławniejsza – Lascaux – została odkryta dopiero w 1940 roku przez przypadek, przez lokalnych chłopców.
W malarstwie paleolitycznym zwierzęta są głównym tematem i przedstawiane są z niesamowitą dokładnością i wyczuciem ruchu. Człowiek pojawia się rzadko i jest malowany bardziej schematycznie. Dopiero późniejsze malowidła pokazują sceny z polowań i życia codziennego.
Te wspaniałe wizerunki zwierząt miały zapewne głębsze, kultowe znaczenie. Warto zauważyć, że groty z malowidłami nie były miejscami zamieszkania, lecz raczej sanktuariami - miejscami przeznaczonymi do sprawowania obrzędów religijnych.
🔍 Co ciekawe, paleolityczni artyści nie potrzebowali nowoczesnych narzędzi, by tworzyć dzieła, które zachwycają nas do dziś – wystarczyły im naturalne pigmenty i własna wyobraźnia!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Jednym z najsłynniejszych zabytków sztuki paleolitycznej jest Wenus z Willendorfu – niewielka figurka kobieca mierząca zaledwie 11,1 cm. Wyrzeźbiona z kamienia kredowego i pomalowana czerwoną ochrą, powstała między 24000 a 22000 rokiem p.n.e.
Ta figurka należy do całej kategorii podobnych statuetek zwanych "paleolitycznymi Wenus", które znajdowano na olbrzymim obszarze od Atlantyku aż po Jezioro Bajkał. Wykonywano je z różnych materiałów: kamienia, kości, gliny, rogu czy gagatu.
Wszystkie te figurki mają wspólne cechy: schematyczną głowę, drobne ramiona i stopy, ale bardzo rozbudowany korpus. Artyści celowo podkreślali cechy płciowe i macierzyńskie – obfity biust i pośladki. Figurki cechuje też wyraźna symetria pionowa i poprzeczna, nadająca im wrzecionowaty kształt.
🌟 Archeologowie uważają, że te figurki były związane z kultem płodności i bóstwami opiekującymi się kobietami w czasie ciąży i porodu - były więc ważnymi przedmiotami kultowymi, a nie tylko ozdobami!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Artyści paleolityczni stosowali zadziwiająco zaawansowane techniki malarskie. Najpierw ryto kontur w skale, a następnie wypełniano go farbą. Używano palców, dmuchawek i pędzli z włosia do rozprowadzania farby wymieszanej z wodą lub tłuszczem.
Głównym barwnikiem była ochra – naturalny pigment mineralny. Przez prażenie uzyskiwano różne jej odcienie, od żółci przez czerwienie po fiolet. Czerń otrzymywano ze zwęglonych kości zwierzęcych. Jako naturalne białe tło służyła skała wapienna.
Z czasem artyści odkryli wartość waloru – rozjaśniając barwę w niektórych miejscach, osiągali wrażenie bryłowatości, jak w słynnych malowidłach z Altamiry. Widać wyraźną ewolucję techniki – od prostych znaków, przez schematyczne głowy zwierząt, po całe, doskonale uchwycone w ruchu sylwetki.
🎨 Pomyśl tylko - prehistoryczni artyści odkryli podstawy technik malarskich, które nadal stosujemy dzisiaj, choć nie mieli dostępu do szkół artystycznych ani podręczników!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Około 10 tysięcy lat temu sztuka europejska zaczęła się zmieniać – malarstwo jaskiniowe ustąpiło miejsca sztuce użytkowej. Ludzie prowadzili już osiadły tryb życia, hodowali zwierzęta, uprawiali ziemię, zajmowali się tkactwem i wyrobem ceramiki.
Mimo że domostwa były jeszcze prymitywne (szałasy, ziemianki, budowle na palach), pojawiły się pierwsze formy architektury monumentalnej – megality. Te ogromne kamienne konstrukcje znajdowane są głównie na wybrzeżach północnej Europy i mają różne układy: pionowe menhiry stoją pojedynczo, w szeregach lub tworzą kręgi.
Megality pełniły funkcje religijne – prawdopodobnie służyły kultowi słońca lub stanowiły komory grobowe. To właśnie w neolicie zaczęła się rozwijać architektura sakralna, której celem było oddawanie czci siłom natury.
🪨 Czy wiesz, że te kamienne kolosy ważą często kilkadziesiąt ton? Do dziś naukowcy spierają się, w jaki sposób ludzie bez zaawansowanej technologii byli w stanie je transportować i ustawiać!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Stonehenge to najbardziej znany przykład megalitycznej budowli, ściśle związanej z kultem Słońca i Księżyca. Ten kamienny krąg w Wielkiej Brytanii składa się z 30 bloków w zewnętrznym kole i około 49 w wewnętrznym. Kamienie mają 7 metrów długości i ważą ponad 40 ton!
Największą zagadką Stonehenge jest transport tych olbrzymich głazów. Badania wskazują, że pochodzą z Walii, oddalonej o 300 km. Niektórzy uważają, że była to świątynia, inni - że najstarsze na świecie obserwatorium astronomiczne lub swoisty kalendarz solarny.
W neolicie i epoce brązu rozkwitła też sztuka dekoracyjna. Ludzie zdobili naczynia z gliny, narzędzia, broń, a biżuteria osiągała wysoką dokładność wykonania. Najpopularniejszą formą dekoracji był ornament - kompozycja rytmiczna, często pasowa lub symetryczna, złożona z powtarzalnych motywów geometrycznych lub organicznych.
✨ Stonehenge to nie tylko zabytek - do dziś tysiące ludzi gromadzą się tam podczas przesilenia letniego, czując wyjątkową energię tego miejsca!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Ornament zawsze pozostawał w ścisłym związku z przedmiotem, który zdobił. Obiegał naczynia w postaci pasów, podkreślając ich naturalny kształt i wyodrębniając charakterystyczne miejsca. Te zdobienia nie były przypadkowe - tworzyły przemyślaną, rytmiczną kompozycję.
Z okresu neolitu i brązu pochodzą szczególnie piękne wyroby Scytów - koczowniczego ludu pasterskiego, który między IX a IV wiekiem p.n.e. zamieszkiwał ogromne tereny od Karpat po Ałtaj. Scytowie słynęli z mistrzowskiej obróbki metali, zwłaszcza złota.
Wśród zachowanych dzieł sztuki scytyjskiej wyróżniają się przedmioty codziennego użytku, jak choćby złoty grzebień przechowywany obecnie w Ermitażu w Sankt Petersburgu. Powstał on między V a III wiekiem p.n.e. i jest przykładem niezwykłego kunsztu rzemieślniczego.
🏹 Scytowie byli nie tylko utalentowanymi rzemieślnikami, ale też znakomitymi wojownikami - ich umiejętność strzelania z łuku podczas jazdy konnej budziła postrach wśród sąsiadów!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
W okresie neolitu rozwinęła się rzeźba sakralna w postaci kamiennych posągów bóstw, zwanych idolami. Te figurki były tak uproszczone, że ledwo przypominały postać ludzką czy zwierzęcą - ich forma była skrajnie uogólniona, niemal abstrakcyjna.
Uderza tu brak bezpośredniej inspiracji przyrodą, co stanowi wyraźny kontrast do naturalistycznej sztuki paleolitu. Idole neolityczne "czyta się" niemal jak znaki abstrakcyjne, a nie próby odwzorowania rzeczywistości. Wiele z nich możemy dziś podziwiać w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Atenach.
Ewolucja sztuki od schyłku paleolitu do neolitu poszła więc w kierunku od naśladowania natury do wyrażania idei, od realistycznego odwzorowywania do silnego przetworzenia. Już w prehistorii wytworzyły się podstawowe funkcje sztuki: ideowa (malarstwo jaskiniowe, rzeźba), estetyczna (ozdoby) i użytkowa (architektura).
🗿 Patrząc na prehistoryczne idole, możesz zobaczyć początki abstrakcji w sztuce - to dowód, że ludzie od zawsze mieli potrzebę nie tylko naśladowania rzeczywistości, ale i jej interpretowania!
Dostęp do wszystkich materiałów
Popraw swoje oceny
Dołącz do milionów studentów
Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.
Rozwój sztuki w prehistorii można prześledzić od najprostszych form do coraz bardziej złożonych. Około 50 tysięcy lat temu pojawiły się pierwsze nacięcia na kościach, odkryto barwę i zaczęto tworzyć proste ozdoby.
Około 30 tysięcy lat temu rozwinęła się technika rytu, pojawiły się znaki symboliczne i pierwsze figurki kobiet-matek. W okresie 20-15 tysięcy lat p.n.e. artyści tworzyli już sylwety zwierząt z wypełnieniem barwnym i podejmowali pierwsze próby perspektywy.
Między 15 a 10 tysięcy lat p.n.e. sztuka osiągnęła szczyt realizmu, z poprawnymi proporcjami i sugestią bryły. Z tego okresu pochodzi słynna Altamira. Później, od 10 tysięcy lat p.n.e., rozwinęła się sztuka dekoracyjna, drobna rzeźba i początki architektury.
🔍 Pomyśl o tym: od prostych nacięć na kościach do wspaniałych malowideł w Lascaux i Altamirze minęło zaledwie 40 tysięcy lat - to pokazuje, jak szybko rozwijała się ludzka kreatywność nawet w czasach prehistorycznych!
Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.
Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.
Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.
14
Inteligentne Narzędzia NOWE
Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju
Odkryj kluczowe etapy ewolucji ludzkości, od prehistorii po rewolucję neolityczną. Zawiera informacje o epokach archeologicznych, życiu w epoce kamienia łupanego, początkach metalurgii oraz rozwoju pierwszych cywilizacji. Idealne dla studentów historii i archeologii.
HistoriaZgłębiaj początki historii człowieka, w tym teorię ewolucji i kreacjonizmu, oraz kluczowe zmiany podczas rewolucji neolitycznej. Notatka obejmuje antropogenezę, hominidy, oraz przejście od koczownictwa do osiadłego trybu życia. Idealna dla studentów historii i antropologii.
HistoriaDział 1 rodział 1 Historia poziom podstawowy 2022
HistoriaOdkryj kluczowe etapy prahistorii, w tym charakterystykę epok kamienia, brązu i żelaza. Zrozum proces rewolucji neolitycznej oraz jej wpływ na rozwój społeczeństw. Materiał zawiera szczegółowe informacje o przejściu z koczowniczego stylu życia na osiadły oraz znaczenie żelaza w historii. Typ: podsumowanie.
HistoriaZgłębiaj pochodzenie człowieka i ewolucję kulturową w tym szczegółowym opracowaniu. Dowiedz się o kluczowych etapach ewolucji hominidów, od Sahelantropa do Homo sapiens, oraz o wpływie rewolucji neolitycznej na rozwój cywilizacji. Idealne dla uczniów przygotowujących się do lekcji historii.
HistoriaOdkryj kluczowe etapy prehistorii, w tym epoki kamienia i brązu, oraz znaczenie rewolucji neolitycznej w rozwoju cywilizacji. Dowiedz się, jak zmiany w sposobie zdobywania pożywienia wpłynęły na życie ludzi pierwotnych. Materiał zawiera przegląd najważniejszych wydarzeń i innowacji w historii ludzkości.
HistoriaApp Store
Google Play
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.
Stefan S
użytkownik iOS
Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.
Samantha Klich
użytkownik Androida
Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.
Anna
użytkownik iOS
Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷
Patrycja
użytkowniczka iOS
Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.
Szymon
użytkownik Android
Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄
Szymon
użytkownik iOS
Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!
Kuba T
użytkownik Androida
W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.
Kriss
użytkownik Androida
Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍
Gosia
użytkowniczka Android
Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)
Sara
użytkowniczka iOS
Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙
Krzysztof
użytkownik Android
Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.
Oliwia
użytkowniczka iOS
Plastyka