Kampania wrześniowa 1939
Polacy przygotowali plan obronny "Zachód", który zakładał walkę przy wsparciu Francji i Wielkiej Brytanii. Choć najlepszą linię obrony stanowiły rzeki Narew-Bug-Wisła-San, zdecydowano się na obronę całej granicy, co rozproszyło polskie siły. Tymczasem Niemcy stworzyli strategię Blitzkriegu (wojny błyskawicznej) – kod "Fall Weiss", opierającą się na szybkich uderzeniach jednostek pancernych wspartych lotnictwem.
Wojna rozpoczęła się 1 września 1939 o godzinie 4:45 od ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Jednocześnie zbombardowano Wieluń i most w Tczewie. Na Westerplatte około 200 Polaków pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego broniło się przez 7 dni. Tego samego dnia rozpoczęła się obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, gdzie około 100 osób stawiało opór do wieczora.
Bitwa graniczna 1−3wrzesˊnia zakończyła się klęską Polaków na wszystkich frontach. Armia "Modlin" została pokonana pod Mławą, Armia "Pomorze" straciła Pomorze Gdańskie, a Armia "Kraków" musiała wycofać się za linię rzek Nida i Dunajec. Jedynie 10 Brygada Kawalerii generała Stanisława Maczka skutecznie powstrzymywała niemieckie grupy na przełęczach karpackich.
💡 Warto zapamiętać: Polski plan obronny załamał się, gdy Niemcy złamali polskie szyfry, co doprowadziło do dezintegracji polskiej łączności i uniemożliwiło skuteczną koordynację obrony.
W drugiej fazie walk 4−17wrzesˊnia Polacy wycofali się za linię Bugu, lecz ta linia została przełamana po heroicznej bitwie pod Wizną, gdzie kapitan Władysław Raginis dowodził obroną nazywaną "Polskimi Termopilami". 8 września rozpoczęła się obrona Warszawy pod dowództwem generała Waleriana Czumy. Próba przebicia się do stolicy zakończyła się bitwą nad Bzurą 9−22wrzesˊnia, gdzie mimo początkowych sukcesów, polskie siły poniosły klęskę.
Polska armia, choć liczna, była słabo wyposażona – dysponowała głównie piechotą 30dywizjiczynnych+9rezerwowych i kawalerią (11 dywizji), posiadając przestarzałe czołgi i ograniczone lotnictwo. Tylko 36 samolotów najnowszej generacji bombowcePZL−37Łosˊ stanowiło nowoczesne wyposażenie. Tymczasem Francja i Wielka Brytania, mimo wypowiedzenia wojny Niemcom 3 września, nie podjęły żadnych działań pomocowych - na tajnej konferencji w Abbeville 12 września zapadła decyzja o niepodejmowaniu ofensywy przeciw III Rzeszy.