Ideologie polityczne XIX wieku
Ideologia to zbiór zasad i pomysłów, które mają na celu ulepszenie świata. W XIX wieku rozwinęły się trzy główne nurty ideologiczne, które do dziś wpływają na kształt systemów politycznych.
Liberalizm, wywodzący się od łacińskiego słowa "liber" (wolny), koncentrował się na wolności jednostki. Jego przedstawiciele, jak Adam Smith i John Locke, krytykowali rządy absolutne i głosili równość wszystkich obywateli wobec prawa. Liberałowie opowiadali się za swobodą gospodarczą, wolnością słowa, prasy i wyznania oraz ustrojem konstytucyjnym, w którym państwo nie ingerowało w gospodarkę.
Konserwatyzm odłacinˊskiego"conservare"−zachowywacˊ reprezentowany przez Edmunda Burke'a, stał na straży tradycji i istniejącego porządku. Konserwatyści bronili monarchii dziedzicznej, religii i hierarchii społecznej. Sprzeciwiali się rewolucjom jako sposobowi wprowadzania zmian, preferując stopniową ewolucję.
Socjalizm złacinˊskiego"societa"−społeczny rozwinięty przez takich myślicieli jak Henri de Saint-Simon i Robert Owen, przeciwstawiał się kapitalizmowi. Socjaliści dążyli do poprawy warunków życia robotników, ochrony ich praw i upowszechnienia oświaty. Wierzyli w pokojową drogę do zmian społecznych i równość społeczną.
Warto wiedzieć! Ideologie te nie pozostały tylko teorią - każda z nich wpłynęła na konkretne ruchy polityczne i rewolucje, kształtując historię Europy i świata. Ich elementy możesz dostrzec we współczesnych programach partii politycznych!