Nowe ideologie i równouprawnienie kobiet
Koniec XIX wieku przyniósł rozkwit różnorodnych idei społeczno-politycznych. W 1891 roku papież Leon XIII wydał encyklikę "Rerum novarum", dając początek chrześcijańskiemu ruchowi społecznemu. Stanowczo krytykował w niej komunizm i liberalizm, promując solidarność społeczną i ochronę godności człowieka.
Równolegle rozwijał się nacjonalizm, ideologia uznająca naród za najwyższą wartość. W niektórych krajach przybierał on coraz bardziej radykalne formy. Część nacjonalistów, inspirując się teorią darwinizmu społecznego, ustanawiała hierarchię narodów i przejawiała wrogość wobec mniejszości, szczególnie wobec Żydów.
Ważnym elementem przemian społecznych był ruch na rzecz równouprawnienia kobiet, znany jako emancypacja lub feminizm. Kobiety walczyły o zmiany w prawie cywilnym, dostęp do edukacji i prawa wyborcze. Pierwszym sukcesem był stopniowy dostęp do wyższego wykształcenia. W 1906 roku Polka Maria Curie-Skłodowska została pierwszą kobietą-profesorem na paryskiej Sorbonie.
💡 Ciekawostka! Pierwsze prawa wyborcze dla kobiet wprowadzono nie w Europie, ale w amerykańskim stanie Wyoming w 1869 roku. W Europie przełom nastąpił dopiero na początku XX wieku, a Polska przyznała kobietom pełnię praw wyborczych zaraz po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.