Nowe ruchy społeczne
Obok tradycyjnych ideologii politycznych rozwijał się chrześcijański ruch społeczny. W 1891 roku papież Leon XIII wydał encyklikę, w której krytykował zarówno idee komunistyczne, jak i liberalne, sprzeciwiając się walce klas. Zamiast tego propagował solidarność społeczną i apelował o poprawę warunków pracy robotników, co dało początek chrześcijańskiej demokracji.
Nacjonalizm stał się kolejną ważną ideologią, która kładła nacisk na charakter narodowy państwa i tożsamość narodową. Nacjonaliści często dążyli do jednorodności etnicznej, kierując się zasadą etnocentryzmu i okazując niechęć wobec mniejszości. Szczególną odmianą nacjonalizmu był syjonizm – ruch narodowy Żydów.
Przełom XIX i XX wieku to również czas walki o prawa kobiet. Emancypantki wysuwały postulaty dotyczące dostępu do wykształcenia, zmian w prawie rodzinnym, równouprawnienia ekonomicznego i praw wyborczych. Najwcześniej uniwersytety otwarto dla kobiet we Francji, Szwajcarii, USA i Skandynawii. W 1906 roku Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą-profesorem na paryskiej Sorbonie.
💡 Warto wiedzieć, że pierwsze prawa wyborcze kobiety uzyskały w amerykańskim stanie Wyoming już w 1869 roku, podczas gdy w Europie pionierem była Finlandia. W Polsce kobiety otrzymały prawa wyborcze w 1918 roku, zaraz po odzyskaniu niepodległości!