Podział kraju na dzielnice i konsekwencje testamentu

Testament Bolesława Krzywoustego z 1138 roku wprowadził podział Polski na dzielnice, co miało daleko idące konsekwencje dla przyszłości kraju. Zgodnie z zasadą senioratu, zwierzchnią władzę w Polsce sprawował senior - najstarszy wiekiem przedstawiciel rodu Piastów.

Senior posiadał własną dzielnicę oraz dzielnicę senioralną, która obejmowała centralną część państwa: Małopolskę z Krakowem (stołecznym grodem seniora), ziemie sieradzką i łęczycką oraz wschodnią Wielkopolskę z Gnieznem i Kaliszem. Dzielnica senioralna była niepodzielna i niedziedziczna.

Highlight: Zasada pryncypatu, wprowadzona przez testament Krzywoustego, miała zapewnić jedność państwa mimo jego podziału na dzielnice.

Po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1138 roku, seniorem został jego najstarszy syn, który oprócz dzielnicy senioralnej objął we władanie Śląsk. Młodsi synowie otrzymali swoje dzielnice: Mazowsze, Wielkopolskę (bez Gniezna i Kalisza) i ziemię sandomierską.

Example: Testament Krzywoustego kto co dostał: najstarszy syn otrzymał dzielnicę senioralną i Śląsk, podczas gdy pozostali synowie dostali odpowiednio Mazowsze, część Wielkopolski i ziemię sandomierską.

Statut Krzywoustego z 1138 roku miał zapobiec konfliktom o władzę, jednak w praktyce doprowadził do rozbicia dzielnicowego Polski, które trwało przez kolejne stulecia.

Vocabulary: Rozbicie dzielnicowe - okres w historii Polski, trwający od 1138 do 1320 roku, charakteryzujący się podziałem kraju na mniejsze księstwa zarządzane przez przedstawicieli dynastii Piastów.

Panowanie Bolesława Krzywoustego - początki rządów

Panowanie Bolesława Krzywoustego rozpoczęło się w skomplikowanej sytuacji politycznej. Po śmierci Władysława Hermana, który nie koronował się na króla i pozostał księciem, władzę przejęli jego dwaj synowie – Zbigniew i Bolesław Krzywousty. Bracia różnili się podejściem do sprawowania władzy. Zbigniew, starszy z braci, prowadził ostrożną politykę i podporządkował się cesarzowi, podczas gdy Bolesław działał samodzielnie i wojowniczo.

Highlight: Konflikt między braćmi doprowadził do walk o władzę, które zakończyły się zwycięstwem Bolesława i wygnaniem Zbigniewa z kraju.

Sytuacja ta sprowokowała interwencję władcy niemieckiego Henryka V, który wstawił się za Zbigniewem. W 1109 roku Henryk V ruszył na czele swoich wojsk do Polski, co stało się początkiem jednego z najważniejszych konfliktów w czasie panowania Bolesława Krzywoustego.

Vocabulary: Możnowładcy - arystokracja feudalna, warstwa społeczna posiadająca znaczne majątki ziemskie i wpływy polityczne w średniowiecznej Polsce.

Example: Przykładem wpływu możnowładców na losy kraju było wygnanie Bolesława Śmiałego i osadzenie na tronie jego brata, Władysława Hermana.