Polityka zewnętrzna Zygmunta Augusta

Polityka zagraniczna Zygmunta Augusta koncentrowała się na kilku kluczowych obszarach. Jednym z najważniejszych wydarzeń był udział w I wojnie północnej $1563-1570$, która toczyła się o wpływy nad Morzem Bałtyckim.

Definition: I wojna północna - konflikt zbrojny toczony w latach 1563-1570 między Szwecją, Danią, Polską a Moskwą o dominację nad Morzem Bałtyckim.

Przyczyny wojny obejmowały rywalizację o wpływy nad Bałtykiem oraz chęć zdobycia bałtyckich portów przez Moskwę. W 1558 roku wojska moskiewskie zajęły część Inflant, co skłoniło wielkiego mistrza inflanckiego Gottharda Kettlera do złożenia hołdu lennego Zygmuntowi Augustowi w 1562 roku.

Skutki I wojny północnej były znaczące dla polityki zagranicznej ostatnich Jagiellonów. Obejmowały one:

• Zgodę na przeniesienie praw lennych do Prus na brandenburską linię Hohenzollernów
• Podział Inflant między Rzeczpospolitą, Moskwę, Szwecję i Danię

Highlight: Zygmunt August rozpoczął budowę floty podczas I wojny północnej, co świadczy o jego dalekowzroczności w kwestiach militarnych i strategicznych.

Poza konfliktem północnym, Zygmunt August zawarł układ o przyjaźni z Habsburgami oraz przedłużył pokój z Turcją, co świadczy o jego umiejętnościach dyplomatycznych i dążeniu do stabilizacji sytuacji międzynarodowej.

Unia lubelska - przełomowe wydarzenie w historii Polski

Unia lubelska, zawarta w 1569 roku podczas sejmu w Lublinie, była jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski i Litwy. Doprowadziła do powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów, potężnego państwa, które przetrwało do końca XVIII wieku.

Definition: Unia lubelska - porozumienie zawarte w 1569 roku między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim, tworzące Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Przyczyny unii lubelskiej były złożone i obejmowały:

• Brak następcy Zygmunta Augusta i ryzyko rozpadu unii po jego śmierci
• Dążenie litewskiej szlachty do uzyskania takich samych praw jak polska
• Chęć rozszerzenia posiadłości polskiej szlachty i magnaterii na wschód
• Potrzeba Litwy uzyskania polskiej pomocy wojskowej w konfliktach z Moskwą

Highlight: Unia lubelska była wynikiem długotrwałego procesu integracji Polski i Litwy, zapoczątkowanego unią w Krewie w 1385 roku.

Postanowienia unii lubelskiej obejmowały:

• Powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów
• Wspólnego władcę Polski i Litwy, wybieranego podczas wolnej elekcji
• Jeden sejm dla obu państw
• Wspólną monetę, politykę podatkową i zagraniczną
• Prawo szlachty do swobodnego osiedlania się i kupowania ziemi w całym państwie

Quote: "Korona Polska i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielne i nierożne ciało, a także nierożna, ale jedna a spolna Rzeczpospolita, która się z dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła" - fragment aktu unii lubelskiej.

Skutki unii lubelskiej i powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Skutki unii lubelskiej były dalekosiężne i wpłynęły na kształt Europy Środkowo-Wschodniej na kolejne stulecia. Najważniejsze z nich to:

• Powstanie silnego państwa - Rzeczypospolitej Obojga Narodów, które przetrwało do końca XVIII wieku
• Przesunięcie ciężaru polskiej polityki na wschód
• Polonizacja litewskiej szlachty
• Zróżnicowanie etniczne i wyznaniowe Rzeczypospolitej
• Zrównanie w prawach szlachty litewskiej z polską

Highlight: Unia lubelska doprowadziła do powstania jednego z największych i najpotężniejszych państw ówczesnej Europy.

Rzeczpospolita Obojga Narodów po unii lubelskiej obejmowała terytoria Królestwa Polskiego $Korony$, Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także lenna takie jak Prusy Książęce, Semigalia i Kurlandia. Inflanty stały się wspólną posiadłością Polski i Litwy.

Example: Do Korony przyłączono województwa: podlaskie, wołyńskie, bracławskie i kijowskie, co znacznie poszerzyło terytorium państwa polskiego.

Warto zauważyć, że ocena unii lubelskiej nie jest jednoznaczna. Dla Polaków była to podstawa potęgi Rzeczypospolitej, natomiast według Litwinów unia zatrzymała ich rozwój narodowościowy. Niemniej jednak, unia lubelska pozostaje jednym z najważniejszych wydarzeń w historii obu narodów i fundamentem ich wspólnej państwowości przez kolejne stulecia.

Postać Zygmunta Augusta i jego panowanie

Zygmunt II August $1520-1572$ był synem Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Został wybrany na króla Polski w wieku zaledwie 9 lat podczas elekcji vivente rege. Jego panowanie zalicza się do "złotego wieku" państwa polskiego.

Highlight: Zygmunt August był ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Jagiellonów na polskim tronie.

Zygmunt August był trzykrotnie żonaty - z Elżbietą Habsburżanką, Barbarą Radziwiłłówną i Katarzyną Habsburżanką. Niestety, wszystkie jego małżeństwa pozostały bezdzietne, co miało znaczący wpływ na jego późniejsze decyzje polityczne.

Vocabulary: Elekcja vivente rege - wybór następcy tronu za życia panującego władcy.

W polityce wewnętrznej Zygmunt August współpracował ze szlachtą, choć istniały między nimi kwestie sporne. Jego rządy charakteryzowały się rozwojem ruchu egzekucyjnego, który doprowadził do ważnych reform, takich jak lustracja dóbr królewskich i utworzenie wojska kwarcianego.

Example: Wojsko kwarciane było utrzymywane z 25% dochodów z dóbr królewskich.

Zygmunt August wspierał również rozwój renesansu w Polsce i planował budowę królewskiej floty morskiej, co doprowadziło do konfliktu z Gdańskiem.