Mongołowie i rozwój gospodarczy
Mongołowie (zwani też Tatarami) pod wodzą Temudżyna Czyngis−chana stworzyli największe imperium lądowe w historii! Ich stolica Karakorum kontrolowała tereny od Chin po Europę Wschodnią. Złota Orda Batu-chana terroryzowała Ruś przez wieki.
Rewolucja w rolnictwie to przejście z dwupolówki na trójpolówka - pole dzielone na trzy części zboz˙e,owies/jęczmienˊ,pastwisko. Dzięki temu żywiono więcej ludzi, a nadwyżka chłopów migrowała do miast.
Miasta miały swoje symbole: rynek, ratusz, pręgierz, mury obronne. Działały tam gildie kupieckie i cechy rzemieślnicze. Hanza kontrolowała handel na Bałtyku. Zasada "powietrze miejskie czyni wolnym" oznaczała, że po roku mieszkania w mieście zostawało się wolnym obywatelem.
💡 Ważne na sprawdzianie: Zapamiętaj daty - 1054 (schizma), 1215 (sobór Innocentego III), 1453 (upadek Konstantynopola)!
Kultura i zakony
Kościół uczył lud przez biblię pauperum - malowidła na ścianach dla niepiśmiennych. Sobór z 1215 roku nakazał coroczną spowiedź i komunię oraz odprawianie mszy w zrozumiałym języku.
Cystersi początkowo żyli w ubóstwie, ale potem się "poprawili" materialnie. Prawdziwie reformatorskie były zakony żebracze: franciszkanie Franciszka z Asyżu pomagali ubogim w miastach, a dominikanie Dominika Guzmana stawiali na wykształcenie (Tomasz z Akwinu!).
Ważne postaci to Joanna d'Arc (zmieniła losy wojny stuletniej), Jan Hus i Jan Wiklef (reformatorzy kościoła), oraz Saladyn (zjednoczył muzułmanów przeciw krzyżowcom).
Okres kończy się wojną stuletniej (1337-1453) i upadkiem Konstantynopola w 1453 roku - koniec bizantyńskiego cesarstwa i średniowiecza!