Główne nurty reformacji i ich założenia
Reformacja Kościoła doprowadziła do powstania kilku głównych nurtów protestantyzmu, z których każdy miał swoje charakterystyczne cechy i założenia.
Kalwinizm, założony przez Jana Kalwina, rozwinął się głównie w Szwajcarii. Kluczowym elementem tej doktryny była nauka o predestynacji, czyli wiara w boskie przeznaczenie.
Definition: Predestynacja - koncepcja religijna, według której losy człowieka są z góry określone przez wolę Boga.
Anglikanizm narodził się w 1534 roku, gdy król Henryk VIII zerwał zależność Kościoła w Anglii od papiestwa. W wyniku tego powstał Kościół anglikański, którego głową został monarcha.
Example: Akt Supremacji z 1534 roku ustanowił króla Anglii głową Kościoła anglikańskiego, zrywając jednocześnie z papiestwem.
Marcin Luter, inicjator reformacji, głosił następujące zasady:
- Zbawienie możliwe wyłącznie dzięki wierze
- Pismo Święte jako jedyne źródło wiary
- Uznanie tylko dwóch sakramentów: chrztu i Komunii
- Odrzucenie zakonów i celibatu księży
- Odrzucenie władzy papieża nad Kościołem
Jan Kalwin, twórca kalwinizmu, podzielał wiele poglądów Lutra, dodatkowo kładąc nacisk na predestynację i surową etykę.
Vocabulary: Hugenoci - nazwa francuskich ewangelików reformowanych, wyznawców kalwinizmu.
Reformacja miała na celu nie tylko zmianę doktryny religijnej, ale także głęboką przemianę społeczną i kulturową. Doprowadziła do przejścia od teocentryzmu do antropocentryzmu w myśleniu o świecie i człowieku.
Definition: Teocentryzm - pogląd uznający Boga/bogów za przyczynę i cel istnienia wszystkich bytów.
Definition: Antropocentryzm - pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata.
Skutki reformacji były dalekosiężne i obejmowały nie tylko sferę religijną, ale także polityczną i społeczną. Doprowadziły do sekularyzacji, czyli ograniczenia roli religii w życiu publicznym, oraz do powstania nowych form organizacji kościelnej i państwowej.
Highlight: Pokój augsburski z 1555 roku wprowadził zasadę "cuius regio, eius religio" (czyja władza, tego religia), co miało ogromny wpływ na kształtowanie się map wyznaniowych w Europie.
Reformacja w Polsce również miała miejsce, choć przebiegała łagodniej niż w innych krajach europejskich. Polska stała się krajem znanym z tolerancji religijnej, co przyciągało wielu protestantów z innych części Europy.
