Potop Szwedzki (1655-1660)
Przyczyny, przebieg i skutki konfliktu polsko-szwedzkiego
W latach 1655-1660 Rzeczpospolita doświadczyła jednego z najbardziej dramatycznych okresów w swojej historii. Potop szwedzki rozpoczął się od inwazji wojsk szwedzkich, które zaatakowały Polskę z trzech kierunków strategicznych: przez Litwę, Zatokę Gdańską oraz Szczecin.
Highlight: Główną przyczyną konfliktu było dążenie Szwecji do dominacji w regionie Morza Bałtyckiego oraz osłabienie Polski.
Example: Zdrada Hieronima Radziejowskiego znacząco ułatwiła Szwedom inwazję na Polskę.
Przebieg potopu szwedzkiego w punktach obejmował:
- Kapitulację wielkopolskiego pospolitego ruszenia
- Poddanie się Litwy w Kiejdanach
- Okupację większości terytorium Polski
- Heroiczną obronę Jasnej Góry
- Skuteczną walkę partyzancką pod dowództwem Stefana Czarnieckiego
Definition: Pospolite ruszenie było formą organizacji wojskowej, w której szlachta była zobowiązana do służby wojskowej na wezwanie króla.
Skutki potopu szwedzkiego były długotrwałe i dramatyczne:
- Znaczące straty demograficzne
- Zniszczenie gospodarki i infrastruktury kraju
- Wzrost obciążeń pańszczyźnianych
- Zubożenie miast i mieszczaństwa
- Utrata zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi
Vocabulary: Pańszczyzna - przymusowa, darmowa praca chłopów na rzecz właściciela ziemskiego.
Quote: "Szwedzi obiecali polskiej szlachcie zachowanie przywilejów i władzy, ale nie dotrzymali warunków umowy."
