Potop Szwedzki (1655-1660)

Przyczyny, przebieg i skutki konfliktu polsko-szwedzkiego

W latach 1655-1660 Rzeczpospolita doświadczyła jednego z najbardziej dramatycznych okresów w swojej historii. Potop szwedzki rozpoczął się od inwazji wojsk szwedzkich, które zaatakowały Polskę z trzech kierunków strategicznych: przez Litwę, Zatokę Gdańską oraz Szczecin.

Highlight: Główną przyczyną konfliktu było dążenie Szwecji do dominacji w regionie Morza Bałtyckiego oraz osłabienie Polski.

Example: Zdrada Hieronima Radziejowskiego znacząco ułatwiła Szwedom inwazję na Polskę.

Przebieg potopu szwedzkiego w punktach obejmował:

• Kapitulację wielkopolskiego pospolitego ruszenia
• Poddanie się Litwy w Kiejdanach
• Okupację większości terytorium Polski
• Heroiczną obronę Jasnej Góry
• Skuteczną walkę partyzancką pod dowództwem Stefana Czarnieckiego

Definition: Pospolite ruszenie było formą organizacji wojskowej, w której szlachta była zobowiązana do służby wojskowej na wezwanie króla.

Skutki potopu szwedzkiego były długotrwałe i dramatyczne:

• Znaczące straty demograficzne
• Zniszczenie gospodarki i infrastruktury kraju
• Wzrost obciążeń pańszczyźnianych
• Zubożenie miast i mieszczaństwa
• Utrata zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi

Vocabulary: Pańszczyzna - przymusowa, darmowa praca chłopów na rzecz właściciela ziemskiego.

Quote: "Szwedzi obiecali polskiej szlachcie zachowanie przywilejów i władzy, ale nie dotrzymali warunków umowy."