Powstanie Listopadowe 1830-1831
Wszystko zaczęło się, gdy car Aleksander I zaczął łamać ustanowioną przez siebie Konstytucję. Wprowadził cenzurę i rozbudował tajną policję, czym naruszył wolność słowa. Grupa opozycjonistów zwanych Kaliszanami próbowała utworzyć legalną opozycję w sejmie, ale car przestał zwoływać sejm i aresztował ich.
W odpowiedzi na represje zaczęły powstawać tajne organizacje spiskowe. Najważniejsze z nich to: Towarzystwo Patriotyczne założone przez Waleriana Łukasińskiego (1821-1826), Towarzystwo Filomatów utworzone przez Tomasza Zana i Adama Mickiewicza (1817-1823) oraz Sprzysiężenie Podchorążych założone przez Piotra Wysockiego (1828).
Powstanie wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku w Warszawie. Spiskowcy chcieli pojmać wielkiego księcia Konstantego, ale ten zdołał uciec. Polakom udało się jednak wyzwolić Warszawę, a wojska rosyjskie wycofały się z miasta. Generał Józef Chłopicki próbował negocjować z nowym carem Mikołajem I, ale bez skutku.
Warto wiedzieć! W styczniu 1831 roku sejm zdetronizował cara Mikołaja I i zerwał unię z Rosją. Władzę w Polsce przejął Rząd Narodowy, co oznaczało faktyczne wypowiedzenie wojny Rosji.
Wojna polsko-rosyjska rozpoczęła się 14 lutego 1831 roku. Po wielu bitwach, Rosjanie ostatecznie zdobyli Warszawę we wrześniu 1831 roku. Na uczestników powstania nałożono surowe represje - zlikwidowano armię Królestwa Polskiego, sejm i konstytucję. Wielu Polaków, uciekając przed karami, wyemigrowało z kraju, rozpoczynając okres Wielkiej Emigracji.