Rozwój ruchu robotniczego i nowe ideologie

Nowe idee polityczne w XIX wieku obejmowały komunizm, socjaldemokrację i anarchizm. Komuniści, w tym Karol Marks, dążyli do zbrojnej rewolucji i obalenia kapitalizmu.

Definition: Socjaldemokracja - ruch dążący do wywalczenia reform za pomocą legalnych, demokratycznych środków.

Socjaldemokraci stali się najliczniejszą grupą walczącą o prawa robotników. Tworzyli partie polityczne i dążyli do wprowadzenia emerytur, zakazu zatrudniania dzieci oraz skrócenia dnia pracy.

Highlight: Anarchiści chcieli likwidacji państwa, uważając je za źródło ucisku i niesprawiedliwości.

Nowe ideologie XIX wieku obejmowały również chadecję, nacjonalizm i syjonizm.

Definition: Chadecja - chrześcijańska demokracja, ruch społeczno-polityczny oparty na społecznej nauce Kościoła katolickiego.

Quote: "Rerum novarum" - encyklika papieża Leona XIII z 1891 r., w której skrytykował liberalizm, socjalizm i komunizm, pisząc o poszanowaniu godności człowieka i poprawie warunków pracy.

Emancypacja kobiet i zmiany społeczne

Demokratyzacja życia społecznego wpłynęła na proces emancypacji kobiet. Emancypantki walczyły o równouprawnienie i uniezależnienie od mężczyzn, dążąc do:

• Dostępu do wyższego wykształcenia
• Zmian w prawie rodzinnym
• Równouprawnienia ekonomicznego
• Praw wyborczych dla kobiet

Vocabulary: Sufrażystki - kobiety walczące o prawa wyborcze

Highlight: Maria Skłodowska-Curie została pierwszą kobietą, która zdobyła tytuł profesora w 1906 roku.

Demokracja parlamentarna rozwijała się w XIX wieku, prowadząc do większego udziału obywateli w życiu politycznym. Proces demokratyzacji państw bloku wschodniego rozpoczął się znacznie później, dopiero w drugiej połowie XX wieku.

Emancypacja kobiet

Proces emancypacji kobiet stanowił jeden z najważniejszych aspektów przemian społecznych XIX wieku.

Vocabulary: Sufrażystki - aktywistki walczące o prawa wyborcze dla kobiet.

Highlight: Maria Skłodowska-Curie jako pierwsza kobieta profesor symbolizowała przełom w dostępie kobiet do edukacji.

Example: Postulaty emancypantek obejmowały dostęp do wyższego wykształcenia, zmiany w prawie rodzinnym i równouprawnienie ekonomiczne.