Rewolucja w 1905 roku była spowodowana kilkoma głównymi przyczynami. Po pierwsze, ludzie byli niezadowoleni ze swojej sytuacji w kraju. Po drugie, słabość Rosji i nieudolna władza przyczyniły się do narastającego niezadowolenia społecznego. Po trzecie, rusyfikacja i brak autonomii również odegrały istotną rolę w wybuchu rewolucji. Bezpośrednią przyczyną rewolucji było wydarzenie znane jako "krwawa niedziela", które miało miejsce w Petersburgu w styczniu 1905 roku.
Po "krwawej niedzieli" doszło do strajków styczniowo-lutowych, które objęły swoim zasięgiem miasta całego Królestwa Polskiego. Robotnicy domagali się podwyżek płac i skrócenia czasu pracy, a ich żądania zostały spełnione. Następnie pojawił się strajk szkolny, kiedy to uczniowie odmówili nauki po rosyjsku. W rezultacie władze ustąpiły. Kolejnym etapem był strajk powszechny, który objął całe państwo rosyjskie w październiku 1905 roku. Stanął biura, zamknięto sklepy, a Car musiał się zgodzić na reformy, które miały zapewnić wolność słowa, zgromadzeń i związków zawodowych. W konflikcie między PPS i ND doszło do krwawych starć, które kosztowały życie około 300 osób. W reakcji na to władze wprowadziły w listopadzie 1905 roku stan wojenny w Królestwie Polskim, co skutkowało zawieszeniem większości swobód, a wojsko tłumiło wystąpienia chłopów i robotników. Walkę zbrojną nasiliły także bojówki PPS, które miały czasem charakter terrorystyczny. Ostatecznie władze stłumiły rewolucję w czerwcu 1907 roku, a uczestnicy utracili nadzieję na zwycięstwo.
Rewolucja 1905 roku przyniosła ze sobą wiele skutków. W efekcie cofnięto wiele nadanych swobód, jednakże narastała świadomość narodowa wśród chłopów i robotników. Dodatkowo, nastąpił powrót języka polskiego do szkół i urzędów, a warunki pracy i płacy robotników uległy poprawie, a związki zawodowe stały się legalne.
Polskie orientacje polityczne wobec Rewolucji 1905 roku obejmowały różne kierunki. Józef Piłsudski i PPS reprezentowali orientację proaustriacką, dążąc do wywołania powstania w zaborze rosyjskim i utworzenia zalążka niepodległej Polski. Z kolei Roman Dmowski i ND reprezentowali orientację prorosyjską, dążąc do zjednoczenia ziem polskich pod berłem cara i nadania im autonomii.
W rezultacie, Rewolucja 1905 roku miała doniosłe znaczenie dla Polaków, będąc jednym z przełomowych wydarzeń w ich historii, które miało dalekosiężne konsekwencje polityczne i społeczne.
