Rewolucja w Królestwie Polskim i organizacje niepodległościowe
Polacy mieli różne pomysły na wykorzystanie rosyjskich kłopotów. Endecja chciała uzyskać autonomię, PPS nasilała działania rewolucyjne, a SDKPiL marzyła o rewolucji socjalistycznej.
PPS i SDKPiL zorganizowały potężny strajk - uczestniczyło w nim aż 400 tysięcy robotników! Uczniowie i studenci bojkotowali rosyjskie szkolnictwo, żądając jego polonizacji. Organizacja Bojowa PPS przeprowadzała zamachy na przedstawicieli władz carskich.
Polacy wywalczyli kilka ważnych ustępstw: swobodną działalność Kościoła rzymskokatolickiego, nauczanie po polsku w szkołach gminnych i katedrę literatury polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Mogli też wybierać reprezentantów do Dumy.
W Galicji powstały pierwsze polskie organizacje niepodległościowe. Najsłynniejszą akcją był napad na pociąg pod Bezdanami w 1908 roku, którym dowodził Józef Piłsudski. Zrabowane 200 tysięcy rubli przeznaczono na budowę polskich struktur wojskowych. Powstały organizacje jak Związek Walki Czynnej, Towarzystwo Strzelec czy Polskie Drużyny Strzeleckie.
Ciekawostka: W akcjach bojowych PPS uczestniczyły również kobiety, jak Zofia Oczarek-Jagodzińska, które dostarczały broń i bomby.