Rozpad systemu kolonialnego i proces dekolonizacji
Dekolonizacja to proces wyzwalania się ludów pozaeuropejskich spod zależności kolonialnej i tworzenia przez nie niepodległych państw. Zjawisko to było ściśle związane z rozpadem systemu kolonialnego, który nastąpił głównie po II wojnie światowej.
Definicja: Kolonializm to ekspansja kolonialna mocarstw europejskich, która doprowadziła do podporządkowania sobie terytoriów pozaeuropejskich.
Wśród głównych przyczyn dekolonizacji można wymienić:
- Upadek mitu "niezwyciężonego białego człowieka" - klęski mocarstw europejskich w czasie II wojny światowej podważyły ich autorytet w koloniach.
- Wzrost nastrojów niepodległościowych wśród ludności kolonii.
- Osłabienie imperiów europejskich po II wojnie światowej.
- Coraz powszechniejsze przekonanie, że zjawisko kolonizacji jest nienormalne i nieetyczne.
- Rywalizacja supermocarstw (USA i ZSRR) w ramach zimnej wojny, które wspierały ruchy niepodległościowe w koloniach.
Highlight: Przyczyny dekolonizacji po II wojnie światowej były złożone i obejmowały zarówno czynniki wewnętrzne w koloniach, jak i zmiany w sytuacji międzynarodowej.
Proces dekolonizacji rozpoczął się w Azji. W 1947 roku powstały niepodległe Indie i Pakistan, które wcześniej były koloniami brytyjskimi. Następnie niepodległość uzyskały francuskie kolonie w Indochinach: Laos, Wietnam i Kambodża.
Example: Przyczyny dekolonizacji Azji były podobne do tych w Afryce, ale proces ten rozpoczął się wcześniej ze względu na silniejsze ruchy narodowowyzwoleńcze.
W Afryce proces dekolonizacji nabrał tempa w latach 60. XX wieku. Rok 1960 został nazwany "rokiem Afryki", ponieważ aż 17 państw afrykańskich uzyskało wówczas niepodległość. Do 1974 roku prawie wszystkie państwa Afryki stały się niepodległe.
Vocabulary: Apartheid - system segregacji rasowej, polegający na oddzieleniu ludności czarnoskórej od białoskórej. Został wprowadzony w Republice Południowej Afryki i zniesiony dopiero w 1994 roku.
Jednym z najbardziej znanych skutków dekolonizacji Afryki był system apartheidu w RPA. Jego zniesienie w 1994 roku i wybór Nelsona Mandeli na pierwszego prezydenta po zniesieniu segregacji rasowej stanowiły symboliczne zakończenie ery kolonialnej w Afryce.
Quote: "Pierwszym prezydentem po segregacji rasowej był Nelson Mandela."
Skutki dekolonizacji były zarówno pozytywne, jak i negatywne. Z jednej strony, narody Afryki i Azji uzyskały niepodległość i możliwość samostanowienia. Z drugiej strony, wiele nowo powstałych państw borykało się z problemami gospodarczymi, politycznymi i społecznymi, będącymi dziedzictwem epoki kolonialnej.
Highlight: Pozytywne skutki dekolonizacji to przede wszystkim uzyskanie niepodległości przez narody Afryki i Azji, natomiast negatywne skutki dekolonizacji obejmowały niestabilność polityczną i problemy gospodarcze w wielu nowo powstałych państwach.
