Faszyzm i nazizm – autorytarne ideologie XX wieku
Faszyzm powstał we Włoszech pod przywództwem Benito Mussoliniego, który objął stanowisko Prezesa Rady Ministrów. Ta ideologia opierała się na silnej władzy centralnej i totalitarnej kontroli nad społeczeństwem. Faszyści wykorzystywali propagandę, promowali militaryzm i gloryfikowali wojnę.
Włoski faszyzm charakteryzował się korporacjonizmem, czyli współpracą państwa, pracodawców i pracowników pod kontrolą reżimu. Był również zdecydowanie antykomunistyczny i antyliberalny. Przeciwnicy polityczni, jak Giacomo Matteotti, byli prześladowani.
Nazizm, rozwinięty przez Adolfa Hitlera w Niemczech, stanowił skrajną formę faszyzmu. Kładł szczególny nacisk na rasizm i antysemityzm, głosząc wyższość "rasy aryjskiej". Naziści wprowadzili ustawy norymberskie, które dyskryminowały Żydów, zakazując małżeństw mieszanych i wykluczając ich z wielu zawodów.
⚠️ Uwaga! Nazizm różnił się od faszyzmu głównie swoim podejściem do kwestii rasowych - podczas gdy faszyzm włoski skupiał się na państwie i narodzie, nazizm opierał się na pseudonaukowych teoriach o hierarchii ras.
Kluczowe wydarzenia nazistowskich Niemiec to Noc Długich Noży (eliminacja przywódców SA), Noc Kryształowa (zorganizowana przemoc wobec Żydów) oraz podpalenie Reichstagu, które posłużyło jako pretekst do delegalizacji partii komunistycznej. Nazistowski program obejmował także eugenikę i Operację T4, czyli program eutanazji osób niepełnosprawnych.
Ważne postaci nazizmu to Joseph Goebbels (odpowiedzialny za propagandę), Heinrich Himmler (kierował SS) oraz Alfred Rosenberg (twórca nazistowskiej ideologii). Młodzież indoktrynowano poprzez organizację Hitlerjugend, która wychowywała w duchu nazistowskim.